امام عليه السلام امانت الهي است، چنان که در زيارت جامعه آمده: شماييد روشن ترين مسير و استوارترين راه و شهداي دار فاني (دنيا) و شفعاي دار باقي (آخرت) و رحمت پيوسته و آيت مخزون و امانت حفاظت شده. [1] .

شيخ ابوالحسن شريف در کتاب مرآة الانوار و مشکاة الاسرار گفته: امانت، به خود امامان و ولايت و امامت ايشان تأويل گرديده است، که هر جايي - با رعايت تناسب - تأويل خاصّ خود را دارد. در بعضي از اخبار است که امامان امانت سپرده شده هستند، که خداوند آنان را به اولياي مؤمن خويش در زمين سپرده است.

و در بعضي از زيارت ها آمده: شهادت مي دهم... و ا ينکه شما امانت محفوظ هستيد.

[ صفحه 521]

و ظاهراً منظور وجوب رعايت و پيروي و اطاعت آنان و پرهيز از آنچه مايه ناخشنودي ايشان است، چنان که در حديث ثقلين که بين خاصّه و عامّه مشهور است اين معني وارد شده است. [2] .

و در زيارت ديگري آمده: شما امانت هاي نبوّت هستيد، يعني امانت هاي پيغمبر اکرم صلي الله عليه وآله.

و در تفسير فرات از امام باقرعليه السلام است که فرمود: ماييم آن امانتي که بر آسمان ها و زمين و کوه ها عرضه شد.... [3] .

مي گويم: مضمون روايت ديگري از امام صادق عليه السلام چنين است: خداوند - عزّوجلّ - ارواح امامان را بر آسمان ها و زمين و کوه ها عرضه نمود و در فضيلت آنان گفت، آنچه گفت.... [4] .

جان کلام اين که بايد گفت: بي ترديد رعايت امانت ها - به حکم عقل و آيات و روايات - واجب است. و نيز ترديدي در اين نيست که رعايت ها و حفاظت ها نسبت به انواع و اصناف گوناگون امانت ها مختلف مي باشد. بنابراين هر امانتي به نحوه خاصّ خودش رعايت مي گردد، و رعايت ا ين امانت الهي به اظهار محبّت و جدّيت در نصرت و اطاعت است. و چون اين عناوين با مداومت و جدّيت در دعا براي تعجيل فرج مولاي ما صاحب الزمان عليه السلام تحقق مي يابند، به طور حتم با اين عمل رعايت اين امانت انجام مي گيرد. و اگر تفصيل اين مطلب را خواسته باشي، با تمسّک به عنايت پروردگار علاّم و توسل به امامان معصوم عليهم السلام بيان مي نماييم.

سخن در اين جا در چند امر واقع مي شود:

اول: در معني امانت محفوظ.

دوم: در بيان وجوب حفظ امانت و رعايت آن و ادا کردن آن به اهلش - از جهت عقل و نقل -.

[ صفحه 522]

سوم: در بيان چگونگي رعايت آن امانت الهي.

چهارم: در بيان اين که دعا براي مولايمان حضرت صاحب الزمان و درخواست تعجيل فرج آن جناب از درگاه خداوند، از جمله مصاديق رعايت و حفظ امانت الهي است.

[1] بحار الانوار: 129:102.

[2] عبارت حديث ثقلين - بنابر يکي از روايات - چنين است: «إنّي تارکٌ فيکم الثقلين کتاب اللَّه وعترتي ما إن تمسّکتم بهما لن تضلّوا أبداً ولن يفترقا حتّي يردا عليّ الحوض؛ من دو شي ء گرانب ها در ميان شما ترک مي گويم که اگر به هر دو تمسک جوييد، هيچ گاه پس از من گمراه نخواهيد شد، کتاب خداو عترم را و اين دو از هم جدا نخواهند شد تا اينکه کنار حوض (کوثر) بر من بازگردند. اين حديث را اغلب علماي عامه و خاصه در اعصار مختلف روايت کردهاند، براي تفصيل مطلب به جوامع مهم حديث مراجعه شود. (مترجم).

[3] تفسير فرات: 147.

[4] معاني الاخبار: 108؛ مرآة الانوار: 85.