شفاعت آن است که شخص از کسي که مافوق اوست خير و نيکي را براي پايين تر از خودش درخواست کند، يا اسقاط عقوبت يا زياد نمودن ثواب و يا هر دو را طلب نمايد. اگر شفاعت براي اهل طاعت باشد معنايش درخواست فزوني پاداش و ثواب و بالا رفتن درجات آن ها است، و اگر براي اهل گناه و زشتي باشد منظور از شفاعت، طلب عفو و مغفرت از لغزش ها و گناهان آن ها، و اسقاط عقوبت يا عذاب، و رستگاري به منافع



[ صفحه 450]



مي باشد. و اين بياني که در معني شفاعت آورديم نظريه و مذهب حقّ است.

و در اين موضوع، دو فرقه مخالفت کرده اند: تفضيليه و وعيديه - به طوري که از آن ها حکايت شده -.

فرقه اوّل گفته اند: شفاعت به دفع ضرر و زيان اختصاص دارد، و اين که عقوبت از مؤمنين گنهکار ساقط مي گردد جمعي از علماي ما نيز همين رأي را دارند.

و فرقه دوم معتقدند: شفاعت در جهت زياد کردن منافع و پاداش ها براي اطاعت کنندگان و توبه گنندگان است نه معصيت کاران.

محقق طوسي - که خدا درجاتش را عالي قرار دهد - گفته: حق آن است که شفاعت در هر دو - فزوني منفعت و اسقاط زيان و ضرر - صدق مي کند، و قسم دوم آن براي پيغمبرصلي الله عليه وآله ثابت است که فرمود: شفاعت من براي اهل کبائر (گناهان بزرگ) از امّتم ذخيره است.

مي گويم: حق آن است که هر دو قسم شفاعت براي آن حضرت عليه السلام ثابت است و تحقيق آن در نکته چهارم خواهد آمد ان شاء اللَّه تعالي.