بدان که منافع وجود مبارک آن جناب بر چند گونه است:

قسم اوّل: منافع آن حضرت چه غايب باشد و چه ظاهر، و آن بر دو نوع است:

نوع اوّل: تمام خلايق در آن شريک هستند مانند: زندگي و بقاي در جهان و... که همه اش از برکات و فيوضات وجود شريف آن حضرت است - چنان که در بخش دوم و سوم کتاب آورديم - لذا در توقيع شريف فرمود: و امّا وجه بهره وري از من در زمان غيبتم مانند استفاده از خورشيد است هنگامي که ابر از ديده ها پنهانش سازد. و من براي اهل زمين امان هستم، هم چنان که ستارگان مايه ايمني اهل آسمان هستند.... [1] .

و به همين مضمون روايات ديگري از ائمه اطهارعليهم السلام نيز وارد شده که در خاتمه کتاب، فصلي براي بيان مباني و تحقيق و اشارات آن منعقد خواهيم کرد ان شاء اللَّه تعالي.



[ صفحه 343]



نوع دوم: افاضات علمي و عنايات ربّاني که به مؤمنين اختصاص دارد، مانند: واضح نمودن وقت نمازهاي يوميه و مانند آن است، چنان که در وسائل به سند خود از حضرت ابوعبد اللَّه صادق عليه السلام روايت شده که فرمود: هيچ روز ابري نيست که وقت زوال بر مردم مخفي باشد مگر اين که امام عليه السلام خورشيد را نهيب زند تا آشکار گردد، پس بر اهل هر آبادي کسي که به وقت اهتمام داشته باشد و آن که ضايع نمايد احتجاج کند. [2] .

قسم دوم: منافع زمان غيبت آن حضرت عليه السلام: آن هم بر دو نوع است:

نوع اوّل: مخصوص به مؤمنين است و آن بسيار است، از جمله: ثواب هاي بسياري است که بر انتظار زمان ظهور آن جناب مترتّب است و ان شاء اللَّه در بخش هشتم خواهد آمد، و نيز آنچه از ثواب ها بر صبر و شکيبايي آنان در عصر غيبت مترتّب است که در همان بخش خواهيم آورد، و باز دو برابر شدن ثواب کارهاي نيک آن ها در چنين زماني چنان که در کتاب اصول کافي و غير آن از عمّار ساباطي روايت شده که گفت: به حضرت ابوعبد اللَّه صادق عليه السلام گفتم: کدام بهتر است عبادت مخفيانه با امام از شما خاندان که در دولت باطل پنهان باشد يا عبادت در زمان ظهور حق و دولت امام ظاهر از شما؟ فرمود: اي عمّار! صدقه در سرّ واللَّه بهتر است از صدقه علني، همين طور است به خدا عبادت شما با امامتان که در زمان دولت باطل مخفي باشد، و ترسيدن شما از دشمنان در دولت باطل و هنگام متارکه، بهتر است از کسي که خداوند - جلّ ذکره - را در ظهور امام حق آشکار در دولت حق عبادت نمايد، و عبادت در حال ترس در دولت باطل مانند عبادت و امنيّت در دولت حق نيست. و بدانيد که هر يک از شما امروزه نماز واجب خودش را جماعت بخواند در حالي که از دشمن مخفي باشد و با تمام شرايط در وقتش آن را ادا نمايد، خداوند - عزّوجلّ - ثواب پنجاه نماز فريضه با جماعت براي او مي نويسد، و هر آن که از شما نماز واجبي را فرادي و مخفيانه از دشمن در وقتش با تمام شرايط بخواند، خداوند - عزّوجلّ - براي او ثواب بيست و پنج نماز فرادي مي نويسد، و هر يک از شما نماز نافله اش را در وقتش با شرايط بجاي آورد، خداوند براي او ثواب ده نماز نافله مي نويسد، و هر کدام از شما حسنه اي انجام دهد خداوند براي او بيست حسنه مي نويسد، و خداوند



[ صفحه 344]



- عزّوجلّ - حسنات مؤمن از شما را مي افزايد اگر اعمالش را نيکو گرداند و به تقيّه، دين و امام و خودش را مواظبت کند و زبانش را حفظ نمايد، چندين برابر مي افزايد، خداوند - عزّوجلّ - کريم است.... [3] .

و از جمله: ثواب هاي زياد و اجرهاي عظيمي است که بر بعضي از اعمال مخصوص به زمان آن حضرت - صلوات اللَّه عليه - مترتّب است، و ان شاء اللَّه در بخش هشتم کتاب خواهيم آورد.

نوع دوم: مخصوص کافرين و منافقين است، و آن مهلت دادن و تأخير عذاب آن ها است، چنان که در تفسير علي بن ابراهيم قمي رحمه الله درباره آيه شريفه: «فَمَهِّلِ الکافِرِينَ أَمْهِلْهُمْ رُوَيْداً»؛ [4] پس کافران را مهلت ده مهلت اندکي. فرمود: در وقت برانگيخته شدن قائم، انتقام مرا از جبارها و طاغوت ها، از قريش و بني اميه و ساير مردم خواهد گرفت. [5] .

قسم سوم: منافع زمان ظهور او: و آن بر دو نوع است:

نوع اوّل: شامل خلايق و موجودات مي شود مثل انتشار نور، و ظهور عدل، و امنيت راه هاي بلاد، و ظهور برکات زمين، و صلح و آشتي درندگان و چارپايان، و آزار نرساندن هيچ نيشداري به کسي، و برکات فراوان، و منافع بي کران ديگر... چنان که در بحار در وصف حضرت قائم عليه السلام از امير المؤمنين عليه السلام منقول است که فرمود: و آسمان بارانش، و درختان ميوه ها، و زمين گياهان را برمي آورند، و براي اهل آن زينت مي کند، و درندگان ايمن شوند تا جايي که مانند چارپايانشان در اطراف زمين چرا مي کنند.... [6] .

نوع دوم: مخصوص مؤمنين است، و آن بر دو گونه است:

گونه اوّل: براي زندگان آن ها، و آن انتفاع و بهره وري از شرف حضور آن حضرت و استفاده از نور آن جناب و فراگرفتن از علوم آن بزرگوار و برطرف شدن بيماري ها و گرفتاري ها و بلاها از بدن هاي ايشان است. چنان که در بحار و غير آن از امام صادق عليه السلام آمده که فرمود:



[ صفحه 345]



هرگاه قائم عليه السلام بپاخيزد، خداوند از هر مؤمن ناگواري ها را دور مي سازد و نيرويش را به او بازگرداند. [7] .

و از آن منافع، زياد شدن نيروي آن ها است که در حرف «ق» گذشت، و طولاني شدن عمرشان، و مشاهده کردن نحوه انتقام حضرت قائم عليه السلام از دشمنانشان، و منافع فراوان ديگر....

گونه دوم: براي مردگان ايشان، از جمله: خوشحالي و فرح ظهور آن حضرت به قبرهايشان داخل مي شود چنان که در کتاب المحجّة از امام صادق عليه السلام آمده که در ذيل آيه شريفه: «وَيَوْمَئِذٍ يَفْرَحُ المُؤْمِنُونَ بِنَصْرِ اللَّهِ»؛ [8] و در آن روز مؤمنان به ياري خداوند خشنود مي شوند. امام فرمود: در قبرهايشان به ظهور قائم عليه السلام. [9] و در حرف «ل» مطالبي که بر اين معني دلالت داشت گذشت.

و از جمله منافع زمان ظهور آن حضرت براي اموات مؤمنين، زنده شدن آن ها است بعد از مرگشان. چنان که در بحار از امام صادق عليه السلام روايت شده که فرمود: و چون هنگام قيامش فرا رسد در ماه جمادي الثانيه و ده روز از رجب باراني بر مردم خواهد باريد که خلايق نظير آن را نديده باشند، پس خداوند به وسيله آن، گوشت ها و بدن هاي مؤمنين را در قبورشان مي روياند، و گويي آن ها را مي نگرم که از سوي «جهينه» مي آيند در حالي که موهاي خود را از خاک تميز مي کنند.... [10] در حرف «ک» نيز مطالب مناسب گذشت و در بخش پنجم نيز خواهد آمد که هر کس براي فرج آن حضرت دعا کند در زمان ظهور زنده مي شود تا به خدمت آن جناب شرفياب گردد، ان شاء اللَّه تعالي.