دوست داشتن افراد کريم، در نهاد انسان ها نهفته و با فطرت آن ها آميخته است، و خردمندان بر رجحان بلکه لزوم دعا کردن کريم متّفق و متّحدند.

فرق بين سخي و کريم اين است که سخي بعد از درخواست از او، چيزي مي بخشد، ولي کريم پيش از درخواست مي بخشد که در احوالات حضرت امام حسن عليه السلام آمده که يکي از اعراب به خدمت آن حضرت آمد، هنوز هيچ سخني بر زبان نياورده امام مجتبي عليه السلام فرمود: هرچه در خزانه هست به او بدهيد. بيست هزار دينار (يا درهم) در آن بود، آن ها را به آن شخص داد، آن اعرابي عرضه داشت: اي مولاي من نگذاشتي حاجت خودم را بگويم



[ صفحه 329]



و مدح تو را بر زبان آورم؟ امام حسن عليه السلام اين ابيات را بر او خواند:



نَحْنُ أُناسٌ نَوالُنا خَضِلٌ

يَرْتَعُ فِيهِ الرِّجالُ وَالأَمَلُ



تَجُودُ قَبْلَ السُّؤالِ أَنْفُسَنا

خَوْفاً عَلي مآءِ وَجْهِ مَنْ يَسَلُّ



لَوْ عَلِمَ البَحْرُ فَضْلَ نائِلِنا

لَفاضَ مِنْ بَعْدِ فَيْضِهِ خَجِلٌ



ما مردماني هستيم که بخششمان با خرّمي و طراوت است؛ که مردان و آرزوهاي افراد از آن برخوردار مي باشند.

پيش از آن که از ما درخواستي شود مي بخشيم؛ تا مبادا آبروي سؤال کننده برود.

اگر دريا بازمانده بخشندگي ما را بداند؛ از پس امواج پرتلاطمش خجالت و شرم جاري مي سازد.

و احاديثي که بر کمال اين صفت در حضرت قائم عليه السلام دلالت مي کند بسيار است، چه احاديثي که به لفظ عام آمده يا در خصوص آن حضرت وارد شده باشد، از جمله اين که امام هر عصر، کريم ترين و سخاوتمندترين افراد زمان است، و اين که خُلق و خوي امام قائم عليه السلام، خُلق و خوي پيغمبرصلي الله عليه وآله است و اين که آن حضرت خمس چيزهايي که در دست مخالفان است - از غنايم و امثال اين ها، در صورتي که از مخالفين خريداري شود - براي مؤمنين حلال و مباح گردانيده است تا ولادت و اموالشان پاکيزه گردد.

و در بحار از امام ابوجعفر باقرعليه السلام آمده که: چون حضرت قائم عليه السلام بپاخيزد و به کوفه وارد شود، خداوند متعال از پشت کوفه هفتاد هزار صدّيق برانگيزد که از ياران آن حضرت باشند، و سرزمين هاي فتح شده عراق را به اهلش - که آن ها هستند - بازگرداند و در سال دوبار به مردم عطايايي مي دهد، و هر ماه دو نوع روزي به آنان مي بخشد و ميان مردم به مساوات عطا مي کند تا اين که نيازمند به زکات نخواهي يافت، کساني که زکات برعهده دارند زکات خود را به نزد نيازمندان شيعيانش مي آورند ولي آن ها نمي پذيرند، پس زکات ها را در کيسه ها قرار داده و به در خانه هاي آنان مي برند ولي آن ها از خانه خارج شده مي گويند: ما را نيازي به درهم هاي شما نيست.

(مجلسي گفته: حديث ادامه دارد تا آن جا که امام فرموده:) و اموال اهل دنيا نزدش جمع مي شود، تمام اموال از درون و برون زمين، پس به مردم مي فرمايد: بياييد به سوي آنچه به



[ صفحه 330]



خاطرش رَحِم ها را قطع کرديد و خون هاي حرام را ريختيد و محرمات را مرتکب شديد، پس عطا و بخششي مي نمايد که هيچ کس پيش از او انجام نداده باشد. [1] .

مي گويم: در بحث سخاوت آن حضرت مطالب مناسبي گذشت.