خداوند آدم را خليفه خود در تمام زمين قرار داد و او را وارث آن ساخت و چنين فرمود: «إِنِّي جاعِلٌ فِي الأَرْضِ خَلِيفَةً»؛ [1] همانا من در زمين جانشيني قرار مي دهم. و خداوند حضرت حجّت عليه السلام را نيز وارث زمين، و خليفه خود در زمين قرار خواهد داد، چنان که از حضرت ابي عبد اللَّه صادق عليه السلام مروي است که در تفسير آيه: «وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِي الأَرْضِ»؛ [2] خداوند به کساني از شما که ايمان آورده اند و کارهاي شايسته انجام داده اند وعده داده که آنان را در زمين خلافت بخشد. فرمود: او قائم و اصحابش مي باشند و هنگام ظهورش در مکّه در حالي که دست بر صورت مي کشد، مي گويد: «اَلْحَمْدُ للَّهِِ الَّذِي صَدَقَنا وَعْدَهُ وَأَوْرَثَنَا الأَرْضَ...»؛ [3] سپاس خداوندي که وعده اش را درباره ما راست گردانيد و زمين را به ميراث ما درآورد. [4] .

و در حديث مفضّل آمده که: خروج مي کند در حالي که ابري بالاي سرش سايه افکنده و در آن منادي ندا مي کند: اين مهدي خليفه خدا است، از او پيروي کنيد.



[ صفحه 250]



گريه آدم عليه السلام:

از پيامبرصلي الله عليه وآله آمده که فرموده: آدم عليه السلام آن قدر بر فراق بهشت گريست تا اين که اشک از دو گونه اش مانند آبراه جاري شد. [5] از امام صادق عليه السلام نيز همين معني روايت شده است. [6] .

حضرت قائم عليه السلام نيز - مانند آدم - گريه بسيار دارد، چنان که در زيارت ناحيه از آن حضرت است که - خطاب به جدّش حسين عليه السلام - مي گويد: شب و روز برايت ندبه مي کنم و به جاي اشک بر تو خون مي گريم.

درباره آدم عليه السلام آيه نازل شده که: خداوند تمام اسم ها را به آدم تعليم فرمود. [7] وامّا قائم - عجّل اللَّه فرجه الشريف -: خداوند آنچه به آدم آموخت به او نيز آموخته و اضافه بر آن هم مطالب ديگري آموخته است، چه اين که آدم بيست و پنج حرف از اسم اعظم را آموخته بود - چنان که در حديث آمده - و پيغمبر اکرم صلي الله عليه وآله هفتاد و دو حرف از آن را آموخت، و تمام اموري که خداوند متعال به پيامبرش داده، به اوصياي آن حضرت نيز داده شده تا به مولاي ما حضرت قائم - عجّل اللَّه فرجه الشريف -.

و در خبر صحيحي ثقة الاسلام کليني از حضرت امام صادق عليه السلام مروي است که فرمود: آن علمي که بر آدم عليه السلام نازل شد ديگر برداشته نشد، و هيچ عالمي نمرده مگر اين که علمش را به ارث گذاشته است، زمين بدون عالم باقي نمي ماند. [8] .

آدم عليه السلام زمين را با عبادت خدا زنده کرد، پس از آن که جنّيان با کفر و طغيانشان آن را ميرانده بودند. قائم عليه السلام نيز زمين را با دين خدا و عبادت و عدالت و برپايي حدودش زنده خواهد کرد، بعد از مردن آن به کفر و معصيت اهل زمين.



[ صفحه 251]



در بحار از حضرت ابوجعفر باقرعليه السلام درباره آيه: «يُحْيِي الأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها»؛ [9] زمين را پس از مرگ آن زنده مي سازد.

آمده که فرمود: خداوند - عزّوجلّ - به وسيله قائم عليه السلام زمين را بعد از مرگش زنده گرداند ومنظور از مرگ آن، کفر اهل آن مي باشد که کافر در حقيقت مرده است. [10] .

و در وسائل درباره آيه: «يُحْيِي الأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها» آمده که حضرت ابوابراهيم موسي بن جعفرعليهما السلام فرمود: به وسيله باران احيا نمي کند، بلکه خداوند مرداني برمي انگيزد که عدالت را زنده مي کنند، و زمين به خاطر احياي عدالت، زنده مي شود، و به درستي که اگر يک حدّ در زمين برپا شود، سودمندتر از چهل روز باران است. [11] .

و در همان کتاب از پيامبر اکرم صلي الله عليه وآله منقول است که فرمود: يک ساعت امام عادل بهتر است از عبادت هفتاد سال، و يک حدّ که براي خدا در زمين برپا شود سودمندتر است از چهل روز باران.

با اين همه تا کي و تا چند، آدم و قائم را با هم مقايسه کنم در حالي که آدم به خاطر قائم خلق شد.



إِنَّ الَّذِي غ خَلَقَ المَکارِمَ حازَها

فِي صُلْبِ آدَمَ لِلإِمامِ القآئِمِ



آن که مکارم اخلاق را آفريد همه را در صلب آدم قرار داد براي امام قائم - عجّل اللَّه فرجه الشريف -.