در حديث کميل که در دارالسلام روايت شده امير المؤمنين علي عليه السلام فرمود: «يا کُمَيْلُ! ما مِنْ عِلْمٍ إِلاَّ وَأَنَا أَفْتَحُهُ، وَما مِنْ شَيْ ءٍ إِلاَّ وَالقائِمُ يَخْتِمُهُ»؛ [1] اي کميل! هيچ علمي نيست مگر



[ صفحه 159]



اين که من افتتاح کننده آنم و هيچ چيزي نيست مگر اين که قائم آن را به پايان مي رساند و خاتمه مي دهد.

مي گويم: منظور از «چيزي»، در اين روايت يا علم است به قرينه اوّل حديث و يا تمام کمالات واخلاق نيک و علوم و معارف حقّه است که ساير امامان عليهم السلام بعضي از آن ها را به مقتضاي صلاح زمان خودشان آشکار کرده اند. ولي حضرت قائم - عجّل اللَّه فرجه الشريف - همه آن ها را آشکار مي کند. پس همه فضائل و... با ظهورش آشکار مي گردد.

و مؤيّد اين مطلب روايتي است که شيخ صدوق از ابوعبد اللَّه صادق عليه السلام از پدرانش - صلوات اللَّه عليهم - نقل کرده که: پيغمبر اکرم صلي الله عليه وآله فرمود: خداوند - عزّوجلّ - از روزها جمعه را، و از ماه ها ماه رمضان، و از شب ها شب قدر را برگزيد و مرا از تمام پيغمبران برگزيد و علي را برگزيده از من ساخت. و او را بر تمام اوصيا برتري بخشيد و از علي حسن و حسين را اختيار فرمود و از حسين اوصياي از فرزندانش را که از قرآن، تحريف غلوّ کنندگان و زياد کردن باطل جويان و تأويلات گمراه کنندگان را دور مي سازند، نهمين آنان قائمشان مي باشد و اوست ظاهر آن ها و اوست باطن آن ها.

و در کافي ضمن حديث راهبي که به دست مولاي ما حضرت کاظم عليه السلام مسلمان شد آمده: سپس راهب گفت: مرا خبر ده از هشت حرفي [2] که نازل شده و چهار عدد از آن ها در زمين آشکار گرديده و چهار تاي ديگر در فضا مانده، اين چهاري که در فضا مانده است براي چه کسي نازل مي شود و چه کسي آن ها را تفسير مي نمايد؟

فرمود: او قائم ماست، پس خداوند آن ها را بر او نازل مي فرمايد، و او آن ها را تفسير مي کند، و بر او نازل مي شود چيزهايي که بر صدّيقين و فرستادگان و هدايت شدگان نازل نشده باشد. [3] .



[ صفحه 160]



و در بحث کشف علوم مطالبي که دلالت بر اين معني مي کند خواهد آمد، ان شاء اللَّه تعالي.