به شهادت کريمه: و ما خلقت الجن و الانس الا ليعبدون. [1] .

کمال مطلوب انسان نيز در آفرينش عبادت و بندگي است. و به گواهي شريفه: الله الذي خلق سبع سموات و من الارض مثلهن يتنزل الامر بينهن لتعلموا ان الله علي کل شي ء قدير. [2] .

هدف از خلقت موجودات، علم انسان است. و اين عبادت و علم در تسبيح و تقديس خداوند ظهور مي يابد، که: و ان من شي ء الا يسبح بحمده. [3] .

هيچ چيزي نيست مگر اينکه تسبيح خدا کند. زيرا تقديس و تسبيح که بندگي خداست بدون دانائي و شعور امکان نمي پذيرد. و اين تسبيح و تقديس همان است که هدايت نام گرفته: قال ربنا الذي اعطي کل شي ء خلقه ثم هدي. [4] .

موسي گفت: پروردگار ما کسي است که به هر چيزي آفرينش خاص آن را مي دهد و سپس هدايت مي کند. و اين هدايت عام به سوي محبوب همان آئين موجودات است. و در احاديث آمده که دين، حب و بغض است: عن فضيل بن يسار قال: سالت ابا عبد الله عليه السلام عن الحب و البغض، ا من الايمان هو؟ فقال: و هل الايمان الا الحب و البغض، ثم تلا هذه الايه:



[ صفحه 24]



حبب اليکم الايمان و زينه في قلوبکم و کره اليکم الکفر و الفسوق و العصيان اولئک هم الراشدون. [5] .

فضيل بن يسار گويد از امام صادق عليه السلام از حب و بغض پرسيدم که آيا جزو ايمان است؟ فرمود: آيا ايمان، چيزي غير از حب و بغض است؟! سپس اين آيه را تلاوت فرمود که: ايمان را محبوب دلهاي شما قرار داد و براي شما تزئين فرمود و کفر و فسوق و گناه را مکروه شما نمود. آنان هدايت شدگانند. [6] .

و بالجمله، علم و بندگي و محبت، هدف آفرينش و دين انسان قرار مي گيرد، که آئين عاشقان، عشق و محبتشان است و راه و روش ايشان، وصال محبوبشان. نتيجه اينکه: هدف از خلقت انسان و ساير موجودات عبادت است و عبادت صحيح از راه دين امکان پذير است و دين جز حب و بغض چيز ديگري نيست. و البته، رهسپاري به اين هدف در دل همه موجودات و انسان نهفته است و آنها را به سوي آن راهنمايي مي کند.