با اين احتساب، در روايات که لسان وحي است، براي ابراز عشق و علاقه و ازدياد محبت انسان، محبوبهايي معرفي شده اند و بر ابراز محبت و دوستي به اين محبوبهاي پاک تاکيد فراواني شده است که هرگز درياي جمال و کمالشان را ساحلي و آستانه شکوهشان را پاياني نيست و اين، مطابق با همان خواسته فطري انسان بي نهايت طلب است تا مقدمه و وسيله پرواز در آن جهان قرب و ولايت گردد. در اينجا، به عنوان شاهد مثال، به چند حديث تبرک مي جوييم: عن الرضا عليه السلام انه قال: ليس في الدنيا نعيم حقيقي. فقيل له: فقول الله تعالي: لتسئلن يومئذ عن النعيم [1] ما هذا النعيم في الدنيا، هو الماء البارد؟ فقال الرضا عليه السلام و علا صوته: و کذا فسرتموه انتم و جعلتموه علي ضروب، فقال طائفه: هو الماء البارد. و قال غيرهم: هو الطعام الطيب. و قال آخرون: هو النوم الطيب. و لقد حدثني ابي عن ابيه الصادق عليه السلام ان اقوالکم ذکرت عنده في قول الله عز و جل ثم لتسئلن يومئذ عن النعيم فغضب و قال: ان الله لا يسال عباده عما تفضل به عليهم و لا يمن بذلک عليهم و الامتنان بالانعام مستقبح من المخلوقين، فکيف يضاف الي الخالق ما لا يرضي المخلوقون به؟! و لکن النعيم حبنا اهل البيت و موالاتنا. يسال الله عنه عباده بعد التوحيد و النبوه. و لان العبد اذا وافاه بذلک اداه الي نعيم الجنه الذي لا يزول. [2] .

از امام علي بن موسسي الرضا عليه السلام نقل شده که فرموده اند: در دنيا هيچ نعيم حقيقي يافت نمي شود. به ايشان عرض شد: پس در آيه کريمه لتسئلن يومئذ عن النعيم اين نعيم چيست؟ و آيا اين نعيم آب گواراي سرد است؟ پس امام عليه السلام به صداي بلند فرمودند: شما اين چنين تفسيرش نموديد و در مورد آن گمانهاي مختلف برديد. پس، گروهي گفتند که آن آب سرد است و طايفه اي ديگر گفتند که آن غذاي پاکيزه است و دسته سومي گفتند که آن، خواب نوشين است. حال آن که همانا پدرم از قول پدر خويش امام صادق عليه السلام براي من نقل فرمودند که آن هنگام که اقوال شما پيرامون آيه



[ صفحه 108]



مذکور در نزد پدرم نقل شد، ايشان خشمناک گشته، فرمودند: همانا خداوند هيچ گاه از آنچه بر بندگان خويش تفضل نموده سوال نمي کند، و بر سر آنان منت نمي نهد. زيرا منت نهادن به جهت انعام در نزد مخلوق قبيح است. پس چگونه آنچه مخلوق بدان راضي نيست، به خدا نسبت داده مي شود؟! بلکه آن نعيم، محبت و مودت ما اهل بيت است که خدا از بندگانش پس از توحيد و نبوت بازخواست مي کند. آن هنگام که عبد و مخلوق بدان وفادار و پاي بند بود خدايش نعيم بهشتي به او عنايت مي کند که هرگز پايان نمي پذيرد.!!! روي الصدوق عن النبي صلي الله عليه و آله انه قال في حديث طويل: الا و من احب عليا فقد احبني و من احبني فقد رضي الله عنه، و من رضي عنه کافاه الجنه. الا و من احب عليا لا يخرج من الدنيا حتي يشرب من الکوثر و ياکل من طوبي، و يري مکانه في الجنه. الا و من احب عليا، فتحت له ابواب الجنه الثمانيه، يدخلها من اي باب شاء بغير حساب. الا و من احب عليا، اعطاه الله کتابه بيمينه و حاسبه حساب الانبياء. الا و من احب عليا هون الله عليه سکرات الموت، و جعل قبره روضه من رياض الجنه. الا و من احب عليا اعطاه الله بکل عرق في بدنه حوراء و شفع في ثمانين من اهل بيته، و له بکل شعره في بدنه حوراء و مدينه في الجنه. الا و من احب عليا بعث الله اليه ملک الموت کما يبعث الي الانبياء و دفع الله عنه هول منکر و نکير و بيض وجهه و کان مع حمزه سيد الشهداء. الا و من احب عليا جاء يوم القيامه و وجهه کالقمر ليله البدر. الا و من احب عليا وضع علي راسه تاج الملک، و البس حله الکرامه. الا و من احب عليا جاز علي الصراط کالبرق الخاطف. الا و من احب عليا کتب الله له براءه من النار و جوازا علي الصراط و امانا من العذاب و لم ينشر له ديوان، و لم ينصب له ميزان، و قيل له: ادخل الجنه بلا حساب. الا و من احب آل محمد امن من الحساب و الميزان و الصراط. الا و من مات علي حب آل محمد فانا کفيله بالجنه مع الانبياء.



[ صفحه 109]



الا و من مات علي بغض آل محمد لم يشم رائحه الجنه. [3] .

شيخ صدوق ضمن گفتاري طولاني از پيامبر اکرم [صلي الله عليه و آله] نقل مي کند که فرمودند: آگاه باشيد! هر آن که علي [عليه السلام] را دوست بدارد همانا مرا دوست داشته. و هر کس مرا دوست بدارد همانا خداوند از او راضي است. و هر آن کس که خدا از او راضي باشد جنت پاداش اوست. آگاه باشيد! هر آن که علي [عليه السلام] را دوست بدارد هنوز از دنيا خارج نشده باشد که از کوثر بنوشد و از ثمره درخت طوبي نوش جان کند و مکان خويش را در بهشت رويت نمايد. آگاه باشيد! هر آن که علي [عليه السلام] را دوست بدارد درهاي هشتگانه بهشت به رويش باز خواهد شد و از هر دري که بخواهد بدون هيچ حسابي وارد خواهد شد. آگاه باشيد! هر آن که علي [عليه السلام] را دوست بدارد خداي نامه اعمالش را به دست راستش خواهد سپرد و با او مانند حساب انبياء محاسبه خواهد شد. آگاه باشيد! هر آن که علي [عليه السلام] را دوست بدارد خدايش سکرات مرگ را بر او آسان خواهد فرمود و قبر او را باغي از باغهاي بهشت خواهد گردانيد. آگاه باشيد! هر آن که علي [عليه السلام] را دوست بدارد خدايش به ازاي هر رگي از بدنش به او حوريه اي در بهشت عطا خواهد فرمود و او بر هشتاد نفر از اهل بيتش شفيع خواهد گشت و براي او به ازاي هر موئي، حوريه اي و شهري در بهشت خواهد بود. آگاه باشيد! هر آن که علي [عليه السلام] را دوست بدارد خدا ملک الموت را به همان صورتي که به سوي انبيا مي فرستد، به سوي او خواهد فرستاد و خدايش ترس از نکير و منکر را از او دفع خواهد کرد و سپيد رويش نموده، همراه حمزه سيدالشهداء خواهد بود. آگاه باشيد! هر آن که علي [عليه السلام] را دوست بدارد، در روز قيامت به حالتي مي آيد که صورتش همچون ماه شب چهارده مي درخشد. آگاه باشيد! هر آن که علي [عليه السلام] را دوست بدارد، تاج پادشاهي بر



[ صفحه 110]



سرش نهاده مي شود و حله کرامت و بزرگواري خواهد پوشيد. آگاه باشيد! هر آن که علي [عليه السلام] را دوست بدارد از پل صراط به سرعت برق خيره کننده چشم عبور خواهد کرد. آگاه باشيد! هر آن که علي [عليه السلام] را دوست بدارد خدا برايش آزادي از آتش و جواز صراط و امان از عذاب را خواهد نوشت و براي او ديوان محاکمه اي بر پا نمي شود و ميزاني برايش نصب نخواهد شد، به او گفته مي شود که بدون هيچ حسابي داخل بهشت شود. آگاه باشيد! هر آن که آل محمد را دوست بدارد از حساب و ميزان و صراط در امان است. آگاه باشيد! هر آن که بميرد بر حب آل محمد، من با پيامبران کفيل او خواهم بود در بهشت. آگاه باشيد! هر آن که بميرد بر بغض آل محمد، بوئي از بهشت به مشامش نخواهد رسيد.!!! قال الرازي... عن ابن عباس قال: ان النبي لما قدم المدينه کانت تنويه نوائب و حقوق و ليس في يده سعه، فقال الانصار: ان هذا الرجل قد هداکم الله علي يده، و هو ابن اختکم و جارکم في بلدکم، فاجمعوا له طائفه من اموالکم، ففعلوا، ثم اتوه به فرده عليهم و نزل قوله تعالي: قل لا اسئلکم عليه اجرا اي علي الايمان، الا ان تودوا اقاربي، فحثهم علي موده اقاربه. ثم قال: نقل صاحب الکشاف عن النبي صلي الله عليه و آله انه قال: من مات علي حب آل محمد مات شهيدا. الا و من مات علي حب آل محمد مات مغفورا له. الا و من مات علي حب آل محمد مات تائبا. الا و من مات علي حب آل محمد مات مومنا مستکمل الايمان. الا و من مات علي حب آل محمد بشره ملک الموت بالجنه ثم منکرو نکير. الا و من مات علي حب آل محمد يزف الي الجنه کما تزف العروس الي بيت زوجها. الا و من مات علي حب آل محمد صلي الله عليه و آله فتح له في قبره بابان الي الجنه. الا و من مات علي حب آل محمد جعل الله قبره مزار ملائکه الرحمه الا و من مات علي حب آل محمد مات علي السنه و الجماعه. الا و من مات علي بغض آل محمد جاء يوم القيامه مکتوب بين عينيه آيس من رحمه الله. الا و من مات علي بغض آل محمد مات کافرا. الا و من مات علي بغض آل



[ صفحه 111]



محمد، لم يشم رائحه الجنه. [4] .

فخر رازي در تفسير خود مي گويد... ابن عباس گويد: پيامبر اکرم [صلي الله عليه و آله] هنگامي که وارد شهر مدينه شد مشکلات مالي زيادي داشت و دستش تهي بود. انصار گفتند: اين مرد که خداوند شما را به دست او هدايت فرموده، خواهر زاده و همسايه شماست، پس مقداري از مال خود را جمع کرده، به او اختصاص دهيد. آنان مقداري اموال جمع نموده، نزد پيامبر [صلي الله عليه و آله] بردند. پيامبر اکرم [صلي الله عليه و آله] اموال آنان را به ايشان بازگردانيد. آن گاه آيه کريمه نازل گشت که: بگو بر آن اجري از شما نمي خواهم. يعني: بر تبليغ ايمان، اجر و مزدي نمي خواهم، مگر اينکه خويشاوندان مرا دوست بداريد. پس بر دوستي اقارب و خويشان خود تحريص نمود. سپس گويد: صاحب تفسير کشاف (زمخشري) از پيامبر صلي الله عليه و آله نقل مي کند که فرمودند: کسي که با محبت آل محمد بميرد شهيد مرده است. آگاه باشيد! کسي که با محبت آل محمد بميرد گناهانش آمرزيده شده و مرده است. آگاه باشيد! کسي که با محبت آل محمد بميرد در حال توبه مرده است. آگاه باشيد! کسي که با محبت آل محمد بميرد در حال ايمان و تکميل آن مرده است. آگاه باشيد کسي که با محبت آل محمد بميرد ملک الموت و منکر و نکير او را بشارت به بهشت مي دهند. آگاه باشيد! کسي که با محبت آل محمد بميرد به سوي بهشت برده مي شود، همچون عروسي که به سوي خانه شوهر منتقل مي شود. آگاه باشيد! کسي که با محبت آل محمد بميرد به قبر او دو در از بهشت باز مي شود. آگاه باشيد! کسي که با محبت آل محمد بميرد خداوند قبر او را محل زيارت فرشتگان رحمت قرار مي دهد. آگاه باشيد! کسي که با محبت آل محمد بميرد بر سنت و جماعت مرده است. آگاه باشيد! کسي که با دشمني آل محمد بميرد روز قيامت مي آيد در حالي که



[ صفحه 112]



ميان دو چشمش نوشته شده: مايوس از رحمت خدا. آگاه باشيد! کسي که با دشمني آل محمد بميرد در حال کفر مرده است. آگاه باشيد! کسي که با دشمني آل محمد بميرد بوي بهشت به مشامش نمي رسد. پس، به شهادت روايات فوق که تنها قطراتي بود از درياي پهناور گفتار معصومين عليهم السلام، محبان علي عليه السلام و فرزندان او سلام الله عليهم اجمعين هر ساعت و هر روز در مدارج کمال اوج مي گيرند و در مسير محبت اين خاندان و اين قرآنهاي ناطق پروردگار، مشمول قانون اقرا و ارقه مي گردند، که هر چه بيشتر سرود محبتشان بر زبان جانشان جاري شود، پا بر پله بالاتر خواهند نهاد. امام صادق عليه السلام اين حقيقت را در قالب نکته اي اخلاقي چنين بيان مي فرمايند: من استوي يوماه فهو مغبون. [5] .

کسي که دو روزش برابر باشد و هر روز در مرحله اي بالاتر در آسمان وصال محبوب به پرواز در نيايد، در کاروان زندگي از راه مانده اي را ماند که راه به جايي نخواهد برد و هر کس از آستان محبوب دور افتد، ناچار در حيضض مذلت فراق سقوط خواهد نمود. و من يحلل عليه غضبي فقد هوي. [6] .

کسي که مشمول غضب من گردد سقوط مي کند. و غضب الهي، همان سقوط از حصن محبت او و افتادن به جهنم آتشين فراق و بغض اوست، و درکات اين سقوط تا حدي تنزل مي يابد که حتي مقام آدمي را از چهارپايان نيز فروتر مي برد که: اولئک کالانعام بل هم اضل. [7] .

آنان مانند چهارپايان بلکه گمراه ترند. بنابر اين، تنها با قرار گرفتن در مسير محبت امامان معصوم عليهم السلام است که قلب سوزان و خسته و مجروح انسان عاشق مرهم مي يابد، و شاهد گوياي اين مدعا،



[ صفحه 113]



کريمه الا بذکر الله تطمئن القلوب [8] .

است که ذکر خدا همانا ياد ائمه معصومين عليهم السلام و محبت آنهاست، چرا که آنان بزرگترين اسماء خدا هستند و امروز وارث حجتهاي آن محبوبهاي زيباي سلف، خلف نيکوي آنان و قلب عالم امکان، حضرت بقيه الله، امام زمان روحي و ارواح العالمين لتراب مقدمه الفداء است که سوختگان غم عشقش لحظه به لحظه و آن به آن، در حال اوج گرفتن در دژ محکم ولايت اويند و به عنايت و لطف و هدايت او در فضاي لا يتناهاي بندگي، پيش مي روند و در مسير لقاي يار اصل و اصل يار، با ياد او، در ديدارند و قلبشان به قلب او و در نتيجه به اقيانوس بيکران محبت آفريننده آفرينش اتصال دارد و او يار و هادي و راهنماي دلهايشان به سوي پروردگار حقشان است. نمونه اعلاي اين هدايت و رهبري و استقرار در حصن خدائي ولايت او، امضاء و بررسي اعمال بندگان است در هر شب و روز، که او در مورد تمامي انسانها به ويژه دوستان خود انجام مي دهد و اين مطلب در روايات عرضه اعمال، به طور مشروح بيان مي شود و در حقيقت، يک معناي عرضه اعمال، مراقبت محبوب است از محبي که به حصن ولايت او پناه آورده. بنابر اين، محبت سبب مي شود که محبوب پناه و غوث محب شود، که ادعيه و زيارات نيز به اين حقيقت در قالب واژه هاي اسلام (= ورود در سلم و آرامش)، ايمان (= دخول در امن)، اطمينان قلب و سکينه اشاره مي کنند. در چهاردهمين فراز دعاي جوشن کبير اين گونه مي خوانيم: يا دليل المتحيرين، يا غياث المستغيثين، يا صريخ المستصرخين يا جار المستجيرين، يا امان الخائفين، يا عون المومنين...، يا ملجا العاصين. اي راهنماي متحيرها، اي فريادرس فريادگران، اي فرياد رس ناله کنندگان، اي امان دهنده امان خواهان، اي محل امن اهل خوف، اي کمک مومنان... و اي پناه گناهکاران. و در فراز چهل و سوم چنين مي خوانيم: يا من اليه يهرب الخائفون، يا من اليه يفزع المذنبون، يا من اليه يقصد المنيبون، يا من اليه يرغب الزاهدون، يا من اليه يلجا المتحيرون. اي محبوبي که اهل خوف به سوي تو فرار مي کنند، اي خدائي که گناهکاران



[ صفحه 114]



در آستانه تو به پناه مي آيند، اي آن که اهل انابه و توبه تو را قصد مي کنند، اي مورد ميل قلبي زاهدان، اي پناه متحيران. و در فراز پنجاه و نهم چنين ناله مي کنيم: يا حبيب من لا حبيب له، يا طبيب من لا طبيب له، يا مجيب من لا مجيب له، يا شفيق من لا شفيق له، يا رفيق من لا رفيق له، يا مغيث من لا مغيث له، يا دليل من لا دليل له، يا انيس من لا انيس له. اي دوست آن که دوستي براي او نيست، اي طبيب آن که طبيبي براي او نيست، اي جوابگوي آن که جوابگوئي ندارد، اي مهربان بي مهربانان، اي رفيق بي رفيقان، اي فريادرس بي فريادرسان، اي راهنماي بي راهنمايان، اي انيس بي انيسان. اين اسماء مبارکه الهيه يکايک بر وسعت و ارتفاع اين دژ محکم محبوب عالم دلالت مي کند و از مراقبت او نسبت به دوستدارانش پرده بر مي دارد و بي شک مظاهر تمام و کمال اسماء و مجلاهاي حقيقي آنها نيز حصنشان به همان وسعت است که از يار خود رنگ گرفته اند، يعني وجود نوراني ائمه عليهم السلام نيز شفيق و رفيق و دليل و مغيث و... مي باشد. و لذاست که مي بينيم از القاب شريفه وجود مقدس امام زمان عليه السلام نيز کهف حصين و غياث مضطر مستکين است.