قال رسول الله صلي الله عليه و آله: قلب المومن عرش الرحمن. [1] .

و با توجه به اينکه در روايات از عرش خدا به ما سوي الله نيز تعبير شده است و با استفاده از روايات فوق، مي توان به خوبي به وسعت و ظرفيت قلب مومن پي برد. از نحوه تعبيرات اين گونه بر مي آيد که چنين قلبي، دل مومن و محب خداوند است، که غير از عشق او، عشق ديگري را در قلب خود جاي نداده و حقيقتا حرم اين محبوب گشته است. و طبيعي است که چنين دوستداري با حواس ظاهري نيز فقط تجليات محبوب خود را مي يابد و چهره او را در آياتش مي جويد، همه جا رخ يار را مي بيند و چشم دل و ديده سر بر طبق آيه کريمه فاينما تولوا فثم وجه الله [2] .

در پي ديدار اوست، يعني در چهره ظاهري اشياء خالق آنها را مي بيند، و همانا بزرگ قهرمان بي هماورد اين ميدان، مولاي متقيان عليه السلام است که فرمود:



[ صفحه 59]



ما رايت شيئا الا و رايت الله قبله. [3] .

هر چه را مي نگرم، در مرحله فاعلي آن، محبوب يکتاي خويش را مي يابم.



هر جا که سفر کردم، تو همسفرم بودي

و ز هر طرفي رفتم، تو راهبرم بودي



با هر که سخن گفتم پاسخ ز تو بشنفتم

بر هر که نظر کردم تو در نظرم بودي



هر شب که قمر تابيد، هر صبح که سر زد شمس

از گردش روز و شب، شمس و قمرم بودي



آواز چو مي خواندم، سوز تو به سازم بود

پرواز چو مي کردم، تو بال و پرم بودي



در خنده من چون ناز، در کنج لبم بودي

در گريه من چون اشک، در چشم ترم بودي



در صبحدم عشرت، همراه تو مي بودم

در شامگه غربت، بالين سرم بودي



هرگز دل من چون تو يار دگري نگزيد

برخاست که بگزيند، يار دگرم بودي



نتيجه اينکه محبوب جهان هستي، مبدا و مقصد سير و حرکت و جذبه جهانيان يکي بيش نيست و هم او در دل مومن جايگاه محبت دارد.