احسانهاي غير حضوري امام زمان
چه بسا شيعياني بوده اند که در زمان غيبت امام عصر عليه السلام، هر چند محبوب دل آراي خويش را به چشم سر نديده بودند، اما آن چنان دلباخته و گداخته خورشيد فروزان وجودش بوده اند که اندوه فراق، طاقت و آرامشان ربوده و خواب راحت را از ديدگانشان دور ساخته بود، چرا که يار را به خود نزديک اما خود را از او دور مي يافته اند:
يار نزديک تر از من به من است
وين عجب تر که من از وي دورم
و او هر چند جسم مبارکش از ديدگان غايب است اما در دلهاي پاکان و خلوتگه رازداران در ليالي شب زنده داران، و در مناجات عارفان و در استغفار دل شکستگان،
[ صفحه 39]
در هميشه ايام و ليالي، حضور دارد و با آنها است و آنها نيز در سجده هاي طولاني و در رکوعهاي خاشعانه و خاضعانه و در مناجات هاي شبانه و خالصانه با او هستند. در نمازهاي اول وقتشان با يار همراهي مي کنند و يکي از رموز نماز اول وقت نيز همين است که موجب همراهي و همگامي محب با محبوب مي گردد و نمازش با نماز او همراه و جفت مي شود. پس، محبت و عشق، فقط به ديدن و رويت ديده جسماني زاده نمي شود، که محبوب محبوبها نيز با چشم عنصري قابل رويت نيست، اما باز هم سوختگان و عاشقاني چونان ابراهيم خليل و موساي کليم عليهما السلام و محمد مرسل حبيب الله صلي الله عليه و آله مي پروراند و اين دلدادگان به محبوب محبوبها نيز افرادي را سوخته و گداخته پرورش داده اند که با تير نگاه صيد نشده اند بلکه با تير جذبه دل به آستان محبوب راه يافته اند هر چند که او را به چشم سر هرگز نديده اند. گويند اويس قرن پيامبر صلي الله عليه و آله را نديده بود، اما در خيل سوختگان در محبت پيامبر اکرم - صلوات خدا بر او و آلش - قرار داشت و در زمره اولين آنها بود. نگارنده اسدالغابه مي نويسد: اويس بن عامر مرادي قرني، زاهدي است مشهور که زمان پيامبر صلي الله عليه و آله را درک کرده و هرگز او را نديده بود و ساکن کوفه بود. وي از بزرگان تابعين صحابه است. ابن سعد نيز در طبقات خود مي نويسد: قال رسول الله صلي الله عليه و آله: خليلي من هذه الامه اويس القرني. رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: خليل من از اين امت، اويس قرن است. در حديث آمده که امام صادق عليه السلام در مجلسي سخن از مشتاقان ظهور و علاقه مندان حضرت مهدي عليه السلام به ميان آوردند، آن گاه فرمودند که: في وصيه النبي يذکر فيها ان رسول الله صلي الله عليه و آله قال له: يا علي و اعلم ان اعجب الناس ايمانا و اعظمهم يقينا قوم يکونون في آخر الزمان لم يلحقوا النبي و حجبتهم الحجه (فحجبت عنهم الحجه - نخ) فامنوا بسواد علي بياض. [1] .
پيامبر صلي الله عليه و آله فرمودند: يا علي، بدان که بهترين مردم از نظر ايمان
[ صفحه 40]
و بزرگترين آنها از جهت يقين، کساني هستند که در آخرالزمان اند و پيامبر را نديدند و حجت آنها غايب است، پس آنان به آنچه در کتب نوشته شده ايمان آوردند. در داستان تجليات فرزند نرجس خاتون اوراحنا فداه، براي عاشقان رويش چه بسيار مي بينيم آنان که اول بار محضر همايوني و شريفش را درک نموده اند، او را از احسانش شناخته اند، چرا که سر تا سر وجود او محبت به شيعيان و عنايت به دوستان و خاکساران آستانش مي باشد. نتيجه اينکه يکي از علل ارادت و محبت ما نسبت به اين ذوات مقدسه، احسان و کرامت و بزرگواري آنهاست که: عادتکم الاحسان و سجيتکم الکرم. [2] .
آنان واسطه افاضه فيض وجود به ما مي باشند و باذن الله، فيض هستي را از خداوند فياض گرفته، به عالم و عامي مي رسانند و در ازمنه غيبت و حضور، فيض هدايت را از درون جهان و باطن اعمال، به ما افاضه مي کنند.
پاورقي
[1] منتخب الاثر:513 ح 2 از کمال الدين:288 ح 8.
[2] زيارت جامعه کبيره.