مدتها در اين انديشه بودم که چگونه است که امامان معصوم عليهم السلام در پاسخ اين پرسش که وظيفه شيعه در زمان غيبت چيست؟ فرموده اند: دعا براي ظهور، و دعاهائي را نيز خودشان القاء و تعليم نموده اند که در کتب حديث و دعا آمده است. اکنون با اين توضيحات ديديم که دعا کردن نتيجه روشن تلاطم دل عاشق است، زيرا از آثار اوليه امواج محبت و عشق، انتظار ظهور، و وصال محبوب است که لازمه آن خواستن و خواندن محبوب مي باشد که به معناي آمادگي همه جانبه براي مقدم محبوب است.



[ صفحه 223]



دعا، خواندن محبوب در دربار محبوب محبوبهاست، دعا توجه قلبي و معنوي به ظهور و وصال محبوب است. در اين صورت است که فراق يار سفر کرده نيز تا حدي حلاوت وصال را خواهد داشت. لذا انتظار و دعا براي وصال، جزئي از فرج است که وقتي از امام معصوم عليه السلام مي پرسند: آيا انتظار فرج جزئي از فرج و گشايش شيعه است؟ مي فرمايند چنين است، يعني انتظار و چشم براهي دور از نظر، در قلمرو وصال و ديدار قرار مي گيرد: عن محمد بن الفضيل عن الرضا عليه السلام قال: سئلته عن شي ء من الفرج فقال: ا ليس انتظار الفرج من الفرج؟ ان الله عز و جل يقول: فانتظروا اني معکم من المنتظرين. [1] [2] .

اين کدامين انتظار است که جزو فرج است و اين کدامين فراق است که عين وصال مي باشد؟ هر فراق و هر گونه چشم براهي؟ حتما چنين نيست بلکه فراقي است که همراه آن سوز و ناله باشد و چهره يار را همواره براي محب تجسم نمايد و هرگز از انديشه او بيرون نرود و همواره با او قرين و حليف و اليف باشد. در چنين حالتي است که تمامي شئون هستي محب چشم شده و به راه محبوب دوخته مي شود و در اينجا به هر صورت که امکان پذيرد بالاخره توجه يار را به خود معطوف مي سازد و او را به وصال خود مي رساند که من قرع بابا و لج ولج. [3] .

در اينجا نوشته مرحوم همداني به ذهن خطور مي کند که براي جلب توجهات يار عالميان دو راه پيشنهاد مي کند: طريق اول آن است که هر گاه تو را مطلبي و مهمي روي دهد، يا در صحراي خلوت و يا در مکان خلوتي برو که کسي تو را نبيند و تو هم کسي را نبيني. اگر بتواني غسل بکن يا وضوي کاملي بساز و سر را برهنه کن، جامه آستين و زانوها را بالا بزن، گناهان خود را ممثل کن و تقصيرات خود را در شرايط بندگي با مولاي خود مجسم نما. قدري خاک بر سر بريز و صدا را به وا ويلاه، و وا غوثاه، و وا ماماه بلند کن، پس از آن متوجه شو از صميم قلب به آن حضرت و سلام کن به سلامي که اول او اين است سلام علي آل يس.... پس از خواندن اين سلام دعائي که بعد از او وارد شده، بعد از آن به تضرع و



[ صفحه 224]



زاري و ناله و سوگواري بگو اللهم عظم البلاء. [4] .

و اين چنين است مقتضاي محبت و عشق حقيقي که هر عاشق صادقي داراست. طريق دوم، که در هيچ کتابي نديده و از هيچ استادي نشنيده و اين هم از اسرار مکنونه مخزونه است که براي دوستان آن حضرت (ارواحنا فداه) به يادگار مي گذارم و به امانت مي سپارم، اين است: هر گاه تو را مهمي و مطلبي روي دهد، به توسط ملکين شريفين پيغام به پيغمبر خدا و ائمه هدي بخصوص امام عصر صلي الله عليهم اجمعين بده. [5] .