يکي از موجبات مهم اين پديده، حب ذات و دوست داشتن خود است. از آنجا که انسان به طور فطري، خويشتن خود را دوست مي دارد، افعال و افکار و نتايج آنها را نيز دوست مي دارد. و برپايه اين خصيصه فطري است که مثلا هر شاعري از دسترنج فکر نو آور سروده هاي زيباي خود لذت مي برد و يا يک استاد نقاش، از صورتگريهاي استادانه خويش که نتيجه تلاش دستهاي سحر آفرين اوست، حظي وافر مي برد. جالب توجه اينکه قوانين دين واقع گراي اسلام نيز هيچ گاه اين خواسته هاي طبيعي را ناديده نگرفته و قصد مدفون نمودن آنها را نداشته است. چرا که حب ذات، موجب حرکت و کوشش موجودات براي بقا، و فعاليت آنها براي تکامل است و همين غريزه باعث دفاع موجودات از حريم بقاي خود مي شود. و به همين علت، خداوند دو قوه غضب و شهوت را به انسان ارزاني داشته است تا با اولي در مقابل دشمنان جان و تنش از خود دفاع کند و با دومي منافع و دوستان را به خود جلب نمايد. و از طرفي، هدف نهايي آن، تقديس اين عواطف فطري و بارور نمودن و به



[ صفحه 30]



کمال مطلوب رسانيدن آن است. [1] .

بنابر اين خواسته دروني، انسان از هر کس يا هر شي ء که به نفع او باشد لذت مي برد و او را دوست مي دارد و از هر چيزي يا کسي که به ضرر او باشد نفرت دارد. از نتايج روشن حب ذات، خاصيت حب بقا است که بزرگترين دليل وجود جهان آخرت است.