نور برگرفته از معشوق حقيقي، دل عاشق را وسعت مي بخشد و همين وسعت زمينه تسليم نسبت به محبوب اول را فراهم مي سازد. افمن شرح الله صدره للاسلام فهو علي نور من ربه. [1] .



[ صفحه 194]



کسي که خداوند دلش را بر روي اسلام گشود و او در پرتو نور گارش جاي داد، همانند کسي است که ايمان ندارد؟! جذب و گرفتن نور شديد محبوب، نيامزند دلي مهيا و قلبي گشاده است تا بتواند آن را در خود جاي دهد و جان خود را روشن نمايد. و از آن سو، خود نور شديد و قرب محبوب نيز شرح صدر را موجب مي گردد. شرح صدر براي اخذ و اقتباس نور، نعمتي است که خداوند به پيامبر صلي الله عليه و آله منت نهاده و چنين بيان مي فرمايد: الم نشرح لک صدرک و وضعنا عنک وزرک الذي انقض ظهرک. [2] .

آيا به تو [اي پيامبر صلي الله عليه و آله] شرح صدر نداديم، و از تو وزر و سنگيني را برنداشتيم همان که پشت تو را مي شکست؟! و به خاطر اين نعمت عظمي دل او عرش خدا و مظهر انوار بي پايان رحمت واسعه الهيه شده و اين قلب وسعت يافته که از درياي عبوديت و ايمان مشروب مي گردد توان تحمل و استقرار عظمت و بزرگي حق تعالي را پيدا گرده است: قال الله جل جلاله: لا يسعني ارضي و لا سمائي و لکن يسعني قلب عبدي المومن. [3] .

زمين و آسمان من توان و وسعت مرا ندارند اما قلب بنده مومن من توان و تحمل مرا دارد.



گفت پيغمبر که حق فرموده است

من نگنجم هيچ در بالا و پست



در زمين و آسمان و عرش نيز

من نگنجم اين يقين دان اي عزيز



در دل مومن بگنجم اي عجب

گرا مرا جوئي در آن دلها طلب



اما ديگري موجودات را ياري چنين تحملي نيست و حتي محکمترين آفريده هاي خدا - يعني کوهها - توان پذيرش کلمات و گفتارهاي او را ندارند تا چه رسد به پذيرش جلوات عظمت ذات وي: لو انزلنا هذا القرآن علي جبل لرايته خاشعا متصدعا من خشيه الله. [4] .



[ صفحه 195]



اگر اين قرآن را بر کوهي نازل مي کرديم مي ديدي که از ترس خدا خاشع و متلاشي مي شد. و اين حقيقت، بيانگر شرح صدر نبي اکرم صلي الله عليه و آله است که مي تواند اين سنگيني ها را به دوش کشد و در عين حال، از شدت و سختي آن در هنگامه وحي دانه هاي عرق بر پيشاني نوراني اش مي نشيند و حالت او دگرگوني مي يابد. اما دلهاي قسي و تنگ، توان اقتباس از کمترين نور محبوب را ندارند و لذا قرآن کريم مي فرمايد: افمن شرح الله صدره للاسلام فهو علي نور من ربه فويل للقاسيه قلوبهم من ذکر الله اولئک في ضلال مبين. [5] .

آيا کسي که خدا دلش را براي اسلام گشود و او در پرتو نور پروردگارش جاي دارد، همانند کسي است که ايمان ندارد؟! پس واي بر سخت دلاني که ياد خدا در دلهاشان راه ندارد (قسي القلب هستند)، که در گمراهي آشکارند.