نور و ظلمات
قرآن کريم که کتاب تدوين و برگردان نوشته تکويني خداوند است اين کلمه را بارها به کار برده تا آنجا که در اين صحيفه آسماني حدود پنجاه بار تکرار شده است. قرآن کريم از هر حقيقت و واقعيتي به عنوان نور تعبير مي کند: - از خالق آسمانها و زمين:
[ صفحه 187]
الله نور السماوات و الارض. [1] .
خداوند روشنائي آسمانها و زمين است [روشنايي بخش آنها]. - از کتاب خود قرآن مجيد: و اتبعوا النور الذي انزل معه... [2] .
و پيروي مي کنند از نوري که با پيامبر [صلي الله عليه و آله] نازل شده است... يهدي الله لنوره من يشاء... [3] .
به نور خود هر کس را بخواهد هدايت مي کند... و اشرقت الارض بنور ربها... [4] .
و زمين روشن مي شود به نور پروردگارش (يعني امام عصر عليه السلام چنانکه در احاديث ذيل آيه کريمه بيان شده است). - و از ايمان: ما کنت تدري ما الکتاب و لا الايمان و لکن جعلناه نورا... [5] .
تو نمي دانستي کتاب چيست و ايمان چيست و لکن آن را نوري قرار داديم. جالب توجه اينکه به خاطر وحدت حقيقت و واقعيت نور، هرگز آن را به صيغه جمع نياورده و همواره مفرد به کار برده است، زيرا روشني يک واقعيت بيشتر نيست ولي هر واقعيت دار به اندازه ظرفيت خويش از آن بهره مي گيرد. و نور مطلق از نور خود بمقدار، تمليک موجودات ديگر مي نمايد. اما در مقابل نور، ظلمت است که به خاطر پراکندگي و چند گونگي به صورت جمع آورده شده تا گوياي تشتت و تفرق و اختلاف باشد. کلمه ظلمات بيست و سه بار در قرآن کريم به کار رفته و اينک چند نمونه:
[ صفحه 188]
ذهب الله بنورهم و ترکهم في ظلمات لا يبصرون... [6] .
خداوند نور آنها را برده و آنان را در ميان تاريکيها ترک کرده که نمي بينند... و لقد ارسلنا موسي باياتنا ان اخرج قومک من الظلمات الي النور... [7] .
موسي را همراه آيات خود فرستاديم و وحي کرديم که قوم خود را از تاريکيهاي گوناگون به سوي نور بيرون بياور. الحمد لله الذي خلق السماوات و الارض و جعل الظلمات و النور... [8] .
حمد و سپاس مخصوص خدائي است که آسمانها و زمين را بيافريد و تاريکيها و روشني را قرار داد...
پاورقي
[1] نور 35.
[2] اعراف 157.
[3] نور 35.
[4] زمر 69.
[5] شوري 52.
[6] بقره 17.
[7] ابراهيم 5.
[8] انعام 1.