يکي صنعت برهان است که در آن مناظر يا گوينده از يقينيات استفاده مي کنند تا براي طرف مقابل حق را



[ صفحه 94]



اثبات و باطل را ابطال کند. برهان يقين آور است. مثلا براي اثبات اينکه جهان خالقي دارد مي گويند: جهان همواره در تغيير است. اين يک مقدمه است که همه به آن يقين دارند. بعد مي گويند: هر چه که در تغيير باشد، احتياج به يک نيروي محرک و مغير دارد. اين نيز بحث ندارد. چون تغييرات از نيستي به هستي مي آيند. پس جهان احتياج به کسي دارد که اين تغييرات را ايجاد کند که او خداوند جل اسمه و عز شانه مي باشد. اين را برهان مي گويند.