مي دانيم که شرط تحرک و پيشروي هر جامعه داشتن فرهنگي سالم و غني و پويا مي باشد. با اين عنايت است که فرهنگ جوشان و خروشان تشيع نيز تا زماني که خالي از هر گونه عامل خارجي باشد مي - تواند نقشي عظيم در ساخت اجتماع داشته باشد (چنانکه قرون طلايي صدر اسلام شاهد اين مدعا هستند) ولي همين که غل و غشي در آن راه يافت آن اصالت اوليه خود را از دست مي دهد. بعنوان مثال نمونه اي از اين فرهنگ مسخ شده را در زمان صفويه مي بينم که با نفوذ عامل خارجي تصوف در فرهنگ شيعه مردم بجاي مبارزه و جلوگيري از هر گونه نابساماني و زور و ستم، تنها به خواندن ادعيه و اذکار اکتفا نموده بودند و حتي اين انحراف بجائي



[ صفحه 18]



رسيده بود که چون محمود افغان به اصفهان حمله برد، شيعيان به جاي آن که بپاخاسته و با دشمني در آويزند براي دفع شر او در گوشه اي نشسته و به دعا خواني و وردگوئي مشغول شدند. [1] از اينروست که رهروان راه ولايت بايد پيوسته حريم فرهنگ خود را پاسدار باشند که ائمه بزرگوار ما - که درود خدا بر همگانشان باد - نيز بارها بر اين هوشياري تاکيد نموده اند. هشدار بر آن که شيعه مباني عقيدتي و عبادي و مسير حياتش را از ديگر مکاتب اخذ نکند و آنها را تنها از طريق اهل بيت عصمت و طهارت عليهم السلام اخذ نمايد و بس. تا آنکه مباد که آبهاي هرزه و آلوده با اين نهر زلال در آميزند و موجها را به مرداب بدل سازند که از آن جمله اين فرمايش مولاي متقيان است: من رکب غير سفينتنا غرق - [2] هر آن که بر سفينه ما گام ننهاد امواج پهنه دريا، حيات دروني و معنوي اش را با تاراج مي برند. حال با توجه به اين مقدمه بايد يادآور شد که اگر ما مي خواهيم اصالت فرهنگي شيعي را از دست ندهيم، بايد چنگ بدامان امام عصر (ع) زنيم، زيرا امام را - در شکل پويايش - از جامعه خارج - کرد بمعناي حذف رهبري ديني شيعه، [3] و در پي آن تزلزل



[ صفحه 19]



بنيانهاي علمي و عملي و معنوي است. اما مي دانيم جامعه خلا پذير نمي باشد و همچون انسان گرسنه در صدد کسب مواد غذايي است - حال گو آنچه بدست مي آورد، ظاهري آراسته و باطني مسموم داشته باشد - که اگر چنين باشد فرهنگها و مکاتب بيگانه با خالي شدن سنگرها يورش آغاز مي کنند و موريانه وار به پوساندن و بي محتوا کردن بنيادها و اصالتها مي پردازند. بنابر اين شاهديم که جدايي از امام چه نتائج زيانباري متوجه عقايد فرد و جامعه مي سازد و بر ماست که براي ادامه نهضتهاي اصيل شيعي، و بمنظور حفظ و حراست اين يگانه فرهنگ دست - نخورده و تحريف نيافته، پشتوانه آن، ولي زمان مهدي (ع)، را از ياد نبريم و با زنده نگهداشتن ياد او در احياء و ابقاء حيات فرهنگي و اجتماعي خويش بکوشيم.