ايمان آوردن و فرمان بردن از دستورات حضرت مهدي - عليه السلام - سبب رشد فکر و انديشه و کمال آدمي است، و اعتقاد داشتن به امام موعود و احتمال دادن به آن که هر لحظه امکان دارد ظهور فرمايد در پاکدلان و شايستگان اثري عميق و ژرف و سازنده دارد. چنين افراد با تقوايي هميشه خود را آماده استقبال از آن حضرت مي سازند و از ظلم و تجاوز به حقوق ديگران دوري مي جويند و به عدالت و برادري و عدل و مساوات عشق مي ورزند، تا توفيق ياري امام و درک محضرش را در خويش بيابند و از ديدار و زيارت آن منجي عالم بشريت محروم نشوند. شعله حب و دوستي آن عدالت گستر را در دل بر امي افروزند تا در رکابش شمشير بر کشند و با قيام و ظهورش به ياريش بشتابند. ايمان آوردن به حضرت قائم - عليه السلام - که زير بار هيچ حکومتي از



[ صفحه 65]



حاکمان فاسد جور پيشه نرفته اند، آن چنان در پيروان ايجاد دگرگوني کند که در مقابل هر ظلمي و طغياني از خود استقامت نشان دهند و زير نفوذ هيچ زوري نروند و هر ستمگري را نفي کنند. البته معتقد بودن به قيام و ظهور آن بزرگوار نبايد موجب گردد که مسلمانان امور خويش را به آينده واگذارند و گوشه گيري و انزوا در پيش گيرند و در انجام همه کارها امروز و فردا را فرار راه خود دارند و از فعاليت اجتماعي دست برکشند، و سلطه کفار و اشرار و مفسدان را پذيرا باشند و از جهد و کوشش در راه تعالي و ترقي علمي دريغ ورزند و به اصلاحات امور و رشد اخلاقي دست نيازند. اين تصور که انتظار کشيدن براي ظهور و قيام حضرت باعث ستسي و فتور و کاستي ايمان مي گردد يک بيان باطل و بي ارزش است. مگر معصومان - عليهم السلام - و شاگردان پر تلاش و سخت کوش و پايدارشان به ظهور حضرت قائم - عليه السلام - ايمان نداشتند و يا علما و فقهاي بزرگ از صدر اسلام تا کنون به آن بزرگوار و منجي عالم معتقد نبودند، در حالي که يک آن از کوشش و تلاش باز نمي ايستادند، و براي اعلاي کلمه اسلام و ترويج احکام و مسايل آن از هيچ ايثار و فداکاري خودداري نمي کردند. هرگز از مسووليتهاي خويش در برابر خداوند متعال و جامعه طفره نمي رفتند و به وظايف الهي و سنگين خود سخت پايبند بودند. نقش سازنده و عميق خويش را با نهايت اميد و آرزو و با کمال کوشش پياده مي کردند.



[ صفحه 66]



مسلمانان صدر اسلام از پيامبر بزرگوارمان - صلي الله عليه و آله و سلم - شنيده بودند که اسلام پيش خواهد رفت و فتوحات بس بزرگي را در پيش خواهد داشت تا موجبات نجات بشريت از دام ستم و ستمگران فراهم گردد. اين مژده ها هرگز موجبات سستي و کناره گيري افراد را فراهم نداشت، بلکه بر تلاش و کوشش شيعيان و پيروان راستين افزوده. پايمردي و مقامت، پايداري و ايثار اوج گرفت و آنان را براي رسيدن به هدف مقاومتر ساخت. در عصر حاضر نيز همه مسلمانان عهده دار مسووليت بزرگي هستند که بايد با استقامت و اراده اي استوار، آن را به انجام برسانند و موقعيت خويش را در راه اهداف مقدس دريابند. از کمترين فرصت ممکن براي رسيدن به مقصودها به خوبي استفاده کنند، و هميشه در صحنه ها حضور داشته باشند و براي تعالي جامعه، همه کوشش خويش را مصروف دارند. امر به معروف کنند و نهي از منکرات را برنامه اصلي قرار دهند. بايد نشر معروف و امر به کارهاي نيک و سازنده، از اهم وظايف مسلمانان باشد و از نفوذ دشمن در هر شرايطي جلوگيري به عمل آورند و در برابر هجومهاي فکري و فرهنگي و اقتصادي و بي عدالتي و سياسي و نظامي دشمن به دفاع برخيزند و از اسلام و کيان عزيز اسلامي مواظبت نمايند و شعاع آن را گسترده تر دارند. همه مردم بايد هر چه بهتر به خود سازي و ديگر سازي بپردازند تا قابليت درک و ياري امام عصر - ارواحنا فداه - در آنان تثبيت گردد تا



[ صفحه 67]



مورد لطف و مرحمت خداي و موجب رضاي آن امام عدالت گستر قرار گيرند، و زمينه را هر چه بيشتر براي ظهور و قيام آن بزرگوار فراهم دارند. امير مومنان، مولاي متقيان، سرور آزاد مردان، راهبر پرهيزکاران علي - عليه السلام - از رسول خدا - صلي الله عليه و آله و سلم - نقل فرموده اند که: انتظار فرج حضرت بقيه الله - عليه السلام - برترين عبادتهاست. [1] امام زين العابدين - عليه السلام - فرموده است: غيبت امام دوازدهم - عليه السلام - طولاني مي شود، و مردم زمان غيبت او - که معتقد به امامت و منتظر ظهورش باشند. - برتر از مردم همه اعصار خواهند بود. زيرا خداوند متعال، عقل و معرفت و فهم را به حدي به آنان عنايت کرده است که زمان غيبت در نزد آنها مانند حضور امام - عليه السلام - است، و خداوند آنان را در آن زمان به منزله مجاهدان در رکاب رسول خدا - صلي الله عليه و آله و سلم - قرار داده است. آنان به راستي مخلص اند و واقعا از پيروان ما هستند و آنهايند که همه مردم را در سر و پنهاني به سوي پروردگار عالم مي خوانند. امام سجاد چهارمين معصوم - عليه السلام - فرمودند: در انتظار فرج بودن، بزرگترين فرج است. [2] مرحوم آيت الله سيد صدر الدين صدر مي نويسد: انتظار، مراقبت حصور و تحقق امر مورد انتظار است. پوشيده نيست که آثار



[ صفحه 68]



انتظار ظهور حضرت مهدي - عليه السلام - از اصلاح خود و اجتماع بويژه پيروان اماميه (شيعه) آغاز مي شود و انجام مي پذيرد و به شرح زير به آن پرداخته مي گردد:

1 - انتظار خود به خود، تمرين و رياضت مهمي براي نفس انسان است. تا آنجا که گفته شده است: انتظار شديدتر از مرگ است. و لازمه انتظار، داشتن قوه متفکره و توجه دادن انديشه و نيرو و جمع کردن خيال به مطلب مورد انتظار مي باشد. و اين کار خواهي نخواهي دو فايده را در بر مي گيرد.

الف - افزايش نيروي فکري انسان موجب افزايش توانايي عمل مي گردد.

ب - انسان، قدرتمندي و تمرکز حواس و نيروي خود را پيرامون موضوع واحدي مي آزمايد. اين دو امر از مهمترين کارهايي است که انسان در معاد و معاش خويش به آنها نيازمند است.

2 - انتظار موجب آساني تحمل مصيبتها و مشکلات مي شود. زيرا مي داند که در معرض جبران و برطرف شدن است و تفاوت زيادي ميان مصيبتي که انسان به جبران آن اميد دارد، و مصيبتي که جبران آن معلوم نيست، وجود دارد. حضرت قائم - عليه السلام - زمين را با ظهور خود از قسط و عدل پر مي سازد. (همه مصيبتها را برطرف مي نمايد).



[ صفحه 69]



3- لازمه انتظار آن است که انسان شوق و علاقه پيدا مي کند که از ياران امام عصر - عليه السلام - و پيروان او، بشود. ضرورت اين علاقه مندي کوشش و تلاش در اصلاح نفس و تهذيب اخلاق و خود سازي است. تا انسان شايستگي مصاحبت و همراهي آن بزرگوار و جهاد و مبارزه در حضور آن حضرت را پيدا کند. آري! اين امر نياز به اخلاق اسلامي دارد که امروز در جامعه ما کمياب است.

4 - همان طوري که انتظار باعث اصلاح نفس انسان مي گردد، موجب مي شود که فرد به تهيه مقدمات و شرايطي بپردازد تا موجبات پيروزمندي حضرت مهدي - عليه السلام - بر دشمنانش گردد. تحصيل معارف و همه علوم لازمه چنين هدفي است که مقصود نهايي نيازمند آنهاست. بويژه اينکه معلوم شده که غلبه آن بزرگوار بر دشمنان به طريق عادي خواهد بود. [3] مرحوم مظفر مي نويسد: انتظار کشيدن براي ظهور مصلح جهان، حضرت مهدي - عليه السلام - و نجات دهنده کساني که بر حق اند، بدان معني نيست که مردم در اجراي حقايق دين، دست روي دست بگذارند و کاري براي رسيدن به اهداف انجام دهند. خصوصا در واجبات ديني - مانند جهاد در راه اجراي قوانين دين، امر به معروف و نهي از منکر - نمي توان از خود سلب مسووليت کرد. چرا که هر مسلماني در هر حال موظف است که به احکام خداوندي عمل کند و در راه شناخت درست و عمل به آن گام بردارد، و تا توان در خود



[ صفحه 70]



مي بيند به امر به معروف و نهي از منکر بپردازد. هرگز شايسته نيست که به بهانه انتظار مصلح عالم، از انجام واجبات و احکام سرباز زند. چرا که انتظار کشيدن براي ظهور و قيام حضرت، هيچ گونه تکليفي را از مسلمانان ساقط نمي کند و هيچ عملي را به تاخير نمي اندازد. [4] بديهي است که شيعيان بدين ترتيب در زمان غيبت حضرت در هر لحظه در آزمايش بزرگي قرار مي گيرند. از طرف ديگر بايد دين خود را درگذر عمر حفظ کنند و از سوي ديگر زمينه سازي نمايند تا در رکاب آن بزرگوار و منجي بشريت به نصرت و ياريش بپردازند و اسلام محمدي - صلي الله عليه و آله و سلم - را کمک کنند. البته بسياري از مردم در اين آزمون بزرگ موفق نخواهند شد. جابر بن جعفي مي گويد: من به خدمت حضرت امام باقر - عليه السلام - رسيدم و عرض کردم فرج شما چه وقت است؟ حضرت فرمودند هيهات، هيهات! فرج ما نمي آيد، تا غربال شويد. سپس غربال شويد. حضرت سه بار اين جمله را تکرار کردند. يعني مردم کدر و تيره مي روند و مردم صاف و صادق باقي مي مانند. [5] انتظار اين خاصيت را در خود دارد که انسانها بعد از انجام وظايف و کوشش، هرگز ياس و نااميدي را در خويش راه ندهند و منتظر باشند که فرج آن منجي عالم از طرف خداوندگار بزرگ جهان



[ صفحه 71]



برسد. از ديگر آثار بزرگ و مهم غيبت اين است که بشريت، توانمندي خود را در اين دوران مي آزمايد و به تجربه در مي يابد، که بدون وحي، الهام و امدادهاي غيبي نمي توان کاروان بشريت را به مقصد و هدف اصلي و نهايي - که همان قرب به خداست. - رسانيد و سرانجام در برابر وحي و تعليمات الهي و آسماني سر تسليم فرود آورد و به آنچه غايت اهداف بشريت است نايل آيد.



[ صفحه 72]