آن گاه که امام يازدهم - عليه السلام - به شهادت رسيد، از سال 260 قمري تا سال 329 يعني حدود 69 سال، دوره غيبت صغري بوده است. [1] از سال 329 قمري تا کنون و تا زماني که امام عصر - عليه السلام - ظهور فرمايد، دوره غيبت کبري خواند مي شود. اشاره بايد کرد که رابطه مردم با امام بزرگوار در زمان غيبت صغري بکلي قطع نشده بود. اما افراد شيعي با توجه به محدوديت، مي توانستند به وسيله نواب خاص که از بزرگان و اصحاب مخصوص بودند، مشکلات و مسايل خود را به عرض امام برسانند و توسط آنان پاسخ لازم را دريافت دارند، و احيانا بعضي به حضور امام شرفياب شوند.



[ صفحه 49]