حکومت واحد جهاني بدون تکامل صنعت، بالاخص بدون وسيله ارتباط جمعي امکان پذير نيست، زيرا حکومتي که مي خواهد نداي الهي را به اقصي ترين نقاط جهان برساند، همه مردم جهان را از پيام خود آگاه سازد، نمي تواند جدا از تکامل صنايع و وسايل ارتباط جمعي صورت پذيرد، حاکم الهي که بايد پيام خدا را در يک شب به سراسر جهان ابلاغ کند و وظيفه مردم را در برابر حوادث و رويدادها روشن نمايد، بايد از وسايل تندرو، و دستگاههاي گزارشگر قوي و نيرومندي، برخوردار باشد و اگر در دوره هاي گذشته رجال آسماني بر تشکيل چنين حکومتي توفيق نيافته اند مقداري از آن، معلول فقدان وسايلي بود که ابزار تحقق حکومت جهاني است. امام صادق عليه السلام در حديثي به اين نوع از تکامل تصريح کرده است و مي فرمايد: ان قائمنا اذا قام مد الله لشيعتنا في اسماعهم و ابصارهم



[ صفحه 57]



حتي لا يکون بينهم و بين القائم بريد، يکلمهم فيسمعون و ينظرون اليه و هو في مکانه [1] آن گاه که قائم عليه السلام ما قيام کند، خداوند بر قدرت شنوائي و بينائي شيعيان، گسترش مي بخشد، فاصله ميان آنها و قائم عليه السلام را از ميان بر مي دارد، امام با آنان سخن مي گويد و آنان سخنان امام را مي شنوند و او را در جايگاه خود مي بينند. باز در حديث ديگر مي فرمايد: ان المومن في زمان القائم و هو بالمشرق يري اخاه الذي في المغرب و کذا الذي في المغرب يري اخاه الذي بالمشرق [2] مومن در زمان قائم عليه السلام که در مشرق زندگي مي کند، برادر خود را که در مغرب است مي بيند و همچنين کسي که در مغرب زندگي مي کند، برادر خود را که در مشرق است مشاهده مي کند. اين تعبير در آن زمان که گوش روزگار از تکامل صنعتي، و وسايل ارتباط جمعي از تلفن و تلگراف، راديو و تلويزيون، چيزي نشنيده بود، جز يک رشته معجزات علمي چيز ديگري نمي توانست باشد ولي گذشت زمان اين حقايق را روشن تر مي سازد.