بازگشت

مهدويت در قرآن


بطور اختصار، به ده آيه از آيات قرآن نظر مي اندازيم:

1 - سوره صف آيه 9... ليظهره علي الدين کله و لو کره المشرکون... تا تمامي دين را آشکار کند، اگر چه مشرکان ناخشنود گردند. علامه ابوعبدالله محمد بن يوسف گنجي شافعي در کتاب البيان في اخبار صاحب الزمان صفحه 103 مي گويد: سعيد بن جبير در تفسير آيه فوق گفته که منظور مهدي است که از عترت فاطمه سلام الله عليها مي باشد. [1] يکي ديگر از علماي اهل تسنن در تفسيرش بر اين آيه مي گويد: خروج مهدي آن هنگام خواهد بود که تمامي اهل زمين يا در اسلام داخل شوند و يا دادن جزيه را بپذيرند [2] .



[ صفحه 17]



2- سوره زخرف آيه 61: و انه لعلم للساعه و همانا او نشانه و مقدمه قيامت است. علامه همزاوي در کتاب مشارق الانوار في فوز اهل الاعتبار صفحه 124 مي گويد: مقاتل بن سليمان و گروهي از مفسرين که در تفسير از او تبعيت مي کنند عقيده دارند که منظور از او مهدي است که در آخر الزمان (ظهورش) خواهد بود. [3] گروه زيادي از دانشمندان گذشته و حال اهل تسنن اين آيه را در مورد حضرت مهدي (ع) دانسته اند. [4] .

3 - سوره بقره آيه 114 و مائده آيه 41: لهم في الدنيا خزي در اين دنيا ذلت و خواري نصيبشان مي شود. حافظ محمد بن جرير طبري در تفسير خويش مجامع البيان جلد اول صفحه 501 در مورد آيه بالا حديثي بدين مضمون آورده است: خواري ايشان در دنيا بهنگام ظهور مهدي است که قسطنطنيه را فتح مي نمايد و ايشان را مي کشد، اين سر افکندگي ايشان در دنياست [5] .



[ صفحه 18]



4- سوره قصص آيه 5: و نريد ان نمن علي الذين استضعفوا في الارض و نجعلهم ائمه و نجعلهم الوارثين و اراده کرديم تا بر ضعيف شدگان زمين منت گذاريم و ايشان را پيشوا و وارث زمين قرار دهيم. ابن ابي الحديد مي گويد: مشايخ ما عقيده دارند اين آيه وعده به ظهور امامي است که تمامي زمين را تصرف نموده بر کشورها استيلا مي يابد. [6] .

5 - سوره آل عمران آيه 82: و له اسلم من في السموات و الارض طوعا و کرها هر چه در آسمانها و زمين است، خواسته و ناخواسته تسليم فرمان او شود. خواجه کلان قندوزي حنفي در ينابيع الموده صفحه 421 آورده است که: رفاعه بن موسي مي گويد در مورد آيه فوق از حضرت صادق شنيدم که فرمود: هنگامي که حضرت قائم مهدي (ع) قيام کند، قطعه زميني نمي ماند مگر آن که بانگ شهادت توحيد لا اله الا الله و نبوت پيامبر محمد رسول الله در آن بلند شود - کنايه از گسترش اسلام در تمامي روي زمين و تسليم همگان به فرمان و دين



[ صفحه 19]



الهي [7] اکنون که 5 نمونه از آيات قرآني را که اشاره به اصالت مهدويت دارد از منابع اهل تسنن بر شمرديم، چند نمونه اي هم از شيعه مثال آوريم و سري به احاديث راويان تشيع بزنيم و توشه اي برداريم. علاوه بر آيات فوق و نمونه هائي که در ذيل مي آيد، شيعه 110 آيه ديگر را که در مورد حضرت مهدي (ع) تاويل و تفسير شده است جمع آوري نموده، علامه بزرگوار سيد هاشم بحراني در کتاب المحجه فيما نزل في القائم الحجه متذکر اين 120 آيه شده اند و در ذيل اين آيات احاديث وارده را نيز نقل نموده اند، براي اطلاع بيشتر به اين کتاب ارزنده رجوع شود. [8] .

6- سوره اسراء آيه 81: قل جاء الحق و زهق الباطل... بگو حق آمد و باطل نابود گشت. امام باقر (ع): هنگامي که قائم (ع) ظهور کند، دولت باطل نابود و بر کنار مي شود. [9] .

7- سوره حج آيه 41: الذين ان مکناهم في الارض اقاموا الصلاه و آتوا الزکوه و امروا بالمعروف و نهوا عن المنکر و لله عاقبه الامور.



[ صفحه 20]



آنان که اگر در زمين تمکينشان دهيم و اقتدارشان بخشيم نماز را بپاي مي دارند و زکوه مي دهند، به خوبي ها فرمان مي دهند مي دهند و از زشتي ها باز مي دارند و پايان همه کارها بدست خداست. ابي جارود از حضرت باقر (ع) نقل مي کند که فرمود: اين آيه در مورد حضرت مهدي و اصحاب آن بزرگوار نازل شده است که خداوند آنها را بر شرق و غرب زمين تملک دهد و بوسيله ايشان دين را آشکار کند تا اينکه اثري از ظلم و انحراف و کجروي ديده نشود. [10] مضمون همين حديث به نحوي ديگر از امام باقر (ع) چنين آمده است اين آيه در مورد آل محمد - ص - تا آخرين امام است و خداوند مهدي (ع) و اصحابش را بر شرق و غرب زمين تملک مي دهد و دين را کامل نموده بوسيله او باطل و بدعت هاي ناروا را از بين مي برد همچنانکه نادانان، حق را از بين برده بودند تا اينکه اثري از ظلم باقي نمي ماند و ايشان به معروف و نيکي ها فرمان مي دهند و از منکرها باز مي دارند. [11] .

8- سوره حديد آيه 17: اعلموا ان الله يحيي الارض بعد موتها قد بينا



[ صفحه 21]



لکم الايات لعلکم تعقلون بدانيد که خداوند زمين را پس از مرگش زنده مي کند. ما آيات خويش را بر شما بيان کرديم شايد تعقل کنيد. ابن عباس مي گويد: يعني خداوند زمين را بوسيله قائم آل محمد، بعد از مرگش اصلاح مي کند بعد از آنکه از ستم اهل کشورها پر شده است، در اين هنگام، بوسيله آن حضرت آيات خويش را بر شما روشن مي کنيم تا بينديشيد. سلام بر مستنير از امام باقر نقل مي کند که فرمود، خداوند به قائم (ع) زمين را زنده مي کند و او به عدل رفتار مي نمايد. زمين به دادگري زنده مي شود پس از آنکه به واسطه ظلم ها مرده شده است. [12] .

9- سوره مجادله آيه 22: اولئک حزب الله الا ان حزب الله هم المفلحون آنان حزب خدايند، اگاه باشيد حزب الله پيروز رستگار است. پيامبر: خوشا بحال صبر کنندگان در غيبت (مهدي ع)، خوشا بحال پايداران بر محبت او. آنها کساني هستند که خداوند در کتابش آنها را وصف نموده و فرموده (اين کتاب هدايت است براي متقين، آنانکه به غيبت ايمان دارند) و نيز (آنان حزب خدايند و آگاه باشيد که حزب الله رستگار است). [13] .



[ صفحه 22]



10- سوره ملک آيه 30: قل ارايتم ان اصبح ماوکم غورا فمن ياتيکم بماء معين بکو اگر اين آب که مايه حيات شماست بزمين فرو رود. کيست که آب روان را برايتان بياورد. پيامبر به عمار ياسر فرمودند: اي عمار، خداوند پيمان بسته که 9 امام از صلب حسين (ع) بيرون آورد، نهمين فرزند او غايب مي شود و آن گفته خداست (سپس آيه بالا را تلاوت فرمود) براي او غيبتي طولاني است که گروهي ايمان خويش را از دست مي دهند و گروهي ثابت قدم مي مانند، پس در آخر الزمان او خارج شده زمين را از عدل آکنده مي کند بر تاويل کلام خدا مي جنگد آن چنان که من بر تنزيل آن مي جنگيدم، اي عمار او همنام من است و شبيه ترين مردم به من مي باشد. [14] حال که منزلي از راه را پيموديم و اصالت مهدويت را بتمامه در قرآن يافتيم به روايات فريقين مي زنيم و راه را دنبال مي کنيم:


پاورقي

[1] احقاق الحق، ج 13 تعليقات آيه الله مرعشي بر کتاب قاضي نورالله تستري. ص 375.

[2] همان مدرک، صفحه 378 و 379.

[3] همان مدرک، صفحه 378.

[4] همچون قاضي بيضاوي (متوفي 691 يا 585) در انوار التنزيل و علي بن برهان حلبي شافعي در سيره حلبيه، جلد 1 ص 226 چاپ مصر و اسعاف الراغبين ص 156 و ابن حجر در الصواعق المحرقه ص 96. بنقل از منتخب الاثر صفحه 317 و 318 و الامام المهدي از علي محمد علي دخيل چاپ 1966 صفحه 56.

[5] احقاق الحق، ص 378.

[6] که البته با شواهد ديگر معلوم مي شود که اين امام جز حضرت مهدي (ع) نمي تواند باشد که جز او سيطره حکومت هيچ کس بدين وسعت نخواهد بود. شرح نهج البلاغه ابن ابي الحديد ج 4 صفحه 336.

[7] الامام المهدي دخيل، ص 34.

[8] اين کتاب همراه غايه المرام في الحجه الخصام و رساله اي ديگر بنام تبصره الولي فيمن راي القائم المهدي در قطع بزرگ بچاپ رسيده است.

[9] بحار الانوار ج 13 چاپ قديم صفحه 18 و ج 51 چاپ جديد بنقل از المهدي دخيل، صفحه 44.

[10] المهدي زهيري، ص 163، ينابيع الموده، ص 425. المهدي دخيل، ص 46 و 47.

[11] بحار، ج 13 صفحه 15 چاپ قديم و ج 51 و الزام الناصب ج 1 ص 76.

[12] غيبت شيخ طوسي، ص 120. المهدي دخيل، ص 57.

[13] کمال الدين ج 2 ص 385. المهدي زهيري، ص 165. المهدي دخيل، ص 58.

[14] کفايه الاثر، الزام الناصب، ج 1 ص 98 بنقل دخيل، ص 58، و 59.