پس از درگذشت ابوعمرو، فرزند والا مقام و امينش محمد بن عثمان از سوي امام زمان عليه السلام به نيابت انتخاب شد. حضرت عسکري درباره فضيلت و امانت محمد بن عثمان و پدرش، اين دو نايب بزرگوار امام عصر عليه السلام، به ابوعلي احمد بن اسحاق فرموده بودند:



[ صفحه 56]



عثمان بن سعيد و فرزندش، هر دو مورد اعتمادند، هر چه آن دو به تو برسانند از طرف من مي رسانند. و آنچه به تو بگويند از جانب من گفته اند، پس سخن آنها را بشنو و اطاعت کن که آن دو امين و مورد اعتمادند. حضرت حجت بن الحسن عليه السلام در نامه اي که پس از وفات نايب اولشان به محمد بن عثمان نوشتند و او را به وکالت خود منصوب ساختند، چنين فرمودند: در مرگ پدرت، تو و ما، مصيبت زده و افسرده ايم، خداوند او را در جايگاهش شاد و مسرور گرداند. از کمال سعادتش همين بود که خدا، فرزندي چون تو نصيبش ساخته، که پس از وي، جانشينش گردي و به دستور او، مقام وي را بدست آوري و برايش طلب رحمت نمائي. در طول مدت سفارت محمد بن عثمان نامه هاي حضرت مهدي عليه السلام با همان خطي که در زمان نيابت پدرش از سوي آن حضرت صادق مي شد، به دست او صادر گرديد و به شيعيان رسيد. او مسائل بسياري از جانب امام عليه السلام به شيعيان گزارش داد که آگاهي و بينش خاصي درباره وجود امام دوازدهم، پديد آورد. اين شخصيت ارجمند در سال 305 بعد از هجرت، از دنيا رفت و در شهر بغداد، کنار قبر مادرش، دفن شد. دخترش ام کلثوم مي گفت: محمد بن عثمان چندين جلد کتاب درباره فقه نوشته بود که تمام مطالب آن را از امام عسکري و حضرت صاحب الزمان عليهما السلام و از پدرش شنيده



[ صفحه 57]



بود. وي هنگام وفاتش، آن کتابها را به حسين بن روح سپرد. دانشمند ارزشمند شيعه، شيخ صدوق، از محمد بن عثمان نقل کرده که مي گفت: به خدا سوگند، حضرت مهدي عليه السلام هر سال در موسم حج، با مردم حاضر مي شود و به انجام مناسک مي پردازد، مردم را مي بيند و مي شناسد، مردم نيز آن حضرت را مي بينند اما نمي شناسند.