اي کساني که ايمان آورده ايد: صبر و استقامت پيشه کنيد، و شکيبائي ورزيد و آماده باشيد، از خدا پرهيز کنيد شايد که رستگار شويد.

آل عمران - 200

انتظار چشم براه بودن است. و دوره غيبت امام را بايد در انتظارش به سر آورد. اما آيا اين بدان معني است که آمدن او و اصلاح جهان به دستش را انتظار کشيم و خود در راه عملي شدن اسلام، مسئوليتي را احساس نکنيم؟ در اين صورت انتظار، بسان عقيده اي تخديري جلوه مي کند که تنها در ميان شيعيان رواج دارد. و شيعه گروهي است که بار مسئوليت از دوش خويش برداشته و بر عهده امام غايب نهاده است. اما، در حقيقت از انتظار نمي بايد، چنين برداشتي کرد. چرا که در نخستين مرحله، چنين تفکري با عقايد اسلامي که امامت و انتظار نيز در ميان آنها جاري دارند، مغاير است. مرحوم مظفر در اعيان الشيعه، مي گويد: انتظار مصلح جهان و نجات دهنده همگان، مهدي، به آن معني نيست که درباره



[ صفحه 54]



اجراي حقايق دين، دست روي دست گذاشته و کاري انجام ندهند. به خصوص درباره واجبات ديني چون جهاد در راه اجراي قوانين دين، و امر به معروف و نهي از منکر نمي توان از خود سلب مسئوليت کرد. چرا که مسلمان، در هر حال، موظف است به احکام خدائي عمل کند. و در راه شناخت درست آنها، گام بردارد. و تا در توان دارد، امر به معروف و نهي از منکر کند. روا نيست، به بهانه انتظار مصلح، از عمل به واجبات سرباز زد. انتظار هيچ گونه تکليفي را از مسلمان ساقط نمي کند. و هيچ گونه عملي را به تاخير نمياندازد. و افراد را چون چهارپايان به حال خود وا نمي گذارد. صافي گلپايگاني مي گويد: انتظار رها کردن کفار و شريران به حال خود و تسليم امور به آنها و تملق گوئي ايشان نيست. و هيچ گاه از آن ترک اقدامات اصلاحي و امر به معروف و نهي از منکر فهميده نمي شود. چگونه هنگامي که بازداشتن تبهکاران از اعمالشان ممکن است رها کردن آنها جايز باشد...چگونه ممکن است ترک امر به معروف و نهي از منکر و نهي از گناهاني که همگان، بر گناه بودن آنها گواهي مي دهند جايز روا باشد. آري...آيات و روايات، بر خلاف اين موضوع گواهي داده و در زمان غيبت به انجام واجبات و سعي در عمل به وظايف ديني، سفارش هاي فراوان نموده اند. بنابر اين، تصور اينکه، غيبت، زمانه دست روي دست گذاشتن و عملي انجام ندادن است خيالي واهي است که تنها کوته نظران و نااگاهانه به احاديث آن را توهم مي نمايند. [1] .



[ صفحه 55]