يکي از جلوه هاي رحمت خداي متعال باران است. باران در منطقه اي فراگير و بر همه جا و بر همه پستي ها و بلندي ها و گلزارها و شوره زارها، يکنواخت مي بارد. ولي هر نهري و شطي و هر وادي و هر گودي به مقدار ظرفيت و لياقت خود آب مي گيرد. کاسه به قدر خود و دريا به اندازه ظرفيت خود آب مي گيرند. در گودي آب جمع مي شود ولي در بالاي قله اصلا آب نمي ماند. اين تفاوتها از ناحيه باريدن نيست، بلکه از جهت ظرفيت ها و قابليت ها است:



باران که در لطافت طبعش خلاف نيست

در باغ لاله رويد و در شوره زار خس



در مثنوي گويد:



هر دو گون زنبور خوردند از محل

ليک شد ز آن نيش ز اين ديگر عسل



هر دو گون آهو گيا خوردند و آب

زين يکي سرگين شد و ز آن مشک ناب





[ صفحه 44]



هر دوني خوردند از يک آبخور

اين يکي خالي و آن پر از شکر



صد هزاران اين چنين اشباه بين

فرقشان هفتاد ساله راه بين



اين خورد گردد پليدي ز وجدا

و آن خورد گردد همه نور خدا



اين خورد زايد همه بخل و حسد

و آن خورد زايد همه نور احد



اين زمين پاک و آن شوره است بد

اين فرشته پاک و آن ديواست ودد



دفتر اول، حکايت مرد بقال و طوطي

قرآن در مقام بازگويي اين حقيقت چنين مي فرمايد: خداوند آب را از آسمان نازل مي فرمايد، و سپس در هر وادي و دشت و رودخانه به قدر ظرفيت خودش، آب جريان مي يابد: انزل من السماء ماء فسالت اوديه بقدرها (الرعد /17).