قوانين حاکم بر اين نظام و اجتماع، قوانين اسلام است که بوسيله وحي اعلام شده واحدي نمي تواند چيزي بر آن بيفزايد يا چيزي را از آن کم کند که حلال محمد صلي الله عليه و آله و سلم حلال الي يوم القيامه و حرام محمد صلي الله عليه و آله و سلم حرم الي يوم القيامه. بايد همگان خصوصا هيئت حاکمه در اين خط مستقيم با احساس مسئوليت و تعهد قدم بردارند و هوي و سليقه هاي شخصي يا گروهي خود را کنار بگذارند و به راست و چپ منحرف نشوند چنانکه در حديث است از شخص رسول اکرم صلي الله عليه و آله و سلم که مي فرمايند: لا يکون العبد مومنا حتي يکون هواه تبعا لما جئت و لا يزيغ عنه به. بنده اي مومن نخواهد بود تا هوي و خواست او تابع آنچه من



[ صفحه 22]



آورده ام، باشد و از آن مايل نشود. جلوه هاي بسياري از اين احساس مسئوليت و خوف از خدا را در ارتباط با زمامداري و اداره اجتماع و حقوق مردم مخصوصا محرومان و مستضعفان و طبقات بظاهر پائين اجتماع در زندگي رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم و اميرالمومنين علي عليه السلام، دنيا مشاهده کرد که با اينکه در اداء تکاليف و وظايف خود ذره اي کوتاهي ننموده اند، از اين مسئوليت زمامداري بشدت نگران بوده و مي گريستند و نشان دادند که در نظام اسلام اگر زمامداري تکليف و وظيفه نبود هيچ انگيزه اي صاحبان شرعي اين مقام را به قبول آن بر نمي انگيخت. در اينجا در رابطه با زمامداري و مديريتها در سطوح مختلف درسهاي بسيار آموزنده در سيره پيغمبر و اميرالمومنين علي (عليهما الصلاه و السلام) داريم که متاسفانه بخاطر طولاني شدن کلام از بيان آنها معذوريم.



[ صفحه 23]