بدنبال اعتقاد اديان ديگر به ظهور يک مصلح موعود، شايسته است عقيده مسلمانان را نيز در اين مسئله بنگاريم. پايگاه شناخت امام و پيروي از او بدرجه ايست که يکي از اصول اعتقادي اسلام، امامت بحساب آمده است، و با مراجعه به متون اصيل فرهنگ اسلامي، اين مسئله بروشني ديده مي شود. کتب بسياري از شيعه و سني و ديگر فرق اسلامي، مقام اهل بيت پيامبر - عليهم السلام - را محترم دانسته، و بعضي، کتب مستقلي در اثبات امامت حضرت علي و يازده فرزند گراميش (ع) از ديدگاه آيات و روايات نگاشته اند. [1] .



[ صفحه 18]



و اينک نمونه هائي از پيامبر اسلام - صلي الله عليه و آله و سلم -: آن حضرت در هنگامي که دو يادگار خود را در ميان مسلمانان پس از مرگ خودش نام مي برد، چنين مي فرمايد: اني تارک فيکم الثقلين، کتاب الله و عترتي اهل بيتي...: [2] همانا در ميان شما دو چيز ارزشمند به جاي مي نهم، کتاب خدا (=قرآن) و اهل بيتم (=علي و فاطمه و فرزندانشان) را. در جاي ديگر مي فرمايد: مثل اهل بيتي فيکم مثل سفينه نوح، من رکبها نجا و من تخلف عنها غرق: [3] .



[ صفحه 19]



مثل خاندان من در ميان شما (مسلمانان)، چون کشتي نوحست، هر که به آن پناه برد، رستگار مي شود. و هر آن که از آن روي برتابد، غرق مي گردد. در جاي ديگر مردن بدون شناخت امام را، مردن جاهليت و کفر دانسته: من لم يعرف امام زمانه مات ميته جاهليه: [4] کسي که امام زمانش را نشناسد، به مرگ جاهليت مرده است. با الهام از اين گفتار، پي مي بريم که از اساسي ترين وظايف ما در هر زمان، شناخت امام زمانمان مي باشد. اکنون قبل از مراجعه به سخنان گهربار معصومين (ع)، نگرشي کوتاه بقرآن مي کنيم تا اصالت مهدويت را ابتدا از کلام وحي بشنويم: يا ايها الذين آمنوا من يرتد منکم عن دينه فسوف ياتي الله بقوم يحبهم و يحبونه، اذله علي المومنين اعزه علي الکافرين: [5] اي کساني که ايمان آورده ايد! هر که از شما از دين خود برگردد (با کي نيست)، پس زود است که خداوند در آينده قومي را بياورد که آنان را دوست مي دارد و آنان نيز او را دوست مي دارند. اينان با مومنين به فروتني رفتار مي کنند، و بر کافران سخت و نفوذ ناپذيرند. [6] .



[ صفحه 20]



در جاي ديگر مي فرمايد: و تريد ان نمن علي الذين استضعفوا في الارض و نجعلهم ائمه و نجعلهم الوارثين: [7] و ما اين گونه اراده کرده ايم که بر آنان که ضعيف گرفته شدند، منت گذارده، بانان پيشوايي و وراثت (زمين) را عطا کنيم. [8] و نيز آنجا که وعده الهي، نويد پيروزي اسلام بر همه آئين ها را مي دهد: هو الذي ارسل رسوله بالهدي و دين الحق ليظهره علي الدين کله و لو کره المشرکون: [9] اوست (خدائي که) رسول خود را با هدايت و دين حق فرستاد تا دين او را بر تمامي آئين ها پيروز گرداند، اگر چه مشرکان را ناپسند آيد. [10] اين آيات و بيش از يکصد آيه ديگر، [11] گواهان اين اعتقاد مي باشند. اين تاکيدات قرآني، الهام بخش معصومين - عليهم السلام - بوده، و آنان در هر موقعيتي که مجال مي يافته اند، آنرا ياد آور اصحاب و ديگر مسلمانان مي شده اند. و از اين جهت است که هنگام مراجعه به متون روايي و تاريخي اسلام، به صدها کتاب در



[ صفحه 21]



اين زمينه بر مي خوريم. [12] و مي بينيم آن قدر اين مسئله آشکار و روشن بوده، که حتي قبل از ميلاد مهدي (ع) نيز کتبي در شخصيت و امامت و غيبت او نگاشته شده است. اينک فهرست ده کتاب را که پيش از تولد حضرتش تا حدود يک قرن پس از ميلاد او، تاليف شده بترتيب تاريخ مي نگاريم. توضيح اين که کتب ذيل، فقط بخشي از کتابهاي نگارش يافته در اين زمينه، در اين فاصله است: الغيبه از علي بن عمر اعرج کوفي (صحابي امام موسي (ع)) [13] الغيبه از ابراهيم بن صالح انماطي (صحابي امام موسي (ع)) [14] الغيبه از علي بن حسن طايي طاطري (صحابي امام موسي (ع)) [15] الغيبه از حسن بن علي بن حمزه سالم (صحابي امام رضا (ع)) [16] الغيبه از عباس بن هشام ناشري (صحابي امام جواد (ع) متوفي 220 ه) [17] .



[ صفحه 22]



الغيبه از ابواسحاق ابراهيم نهاوندي (صحابي امام جواد (ع) و امام هادي (ع) و امام عسکري (ع)) [18] الغيبه از علي بن حسن بن فضال (صحابي امام جواد (ع) و امام هادي (ع) متوفي 224 ه) [19] الغيبه از فضل بن شاذان نيشابوري (صحابي امام عسکري (ع)، متوفي 260 ه) [20] الغيبه از عبدالله بن جعفر حميري (صحابي امام عسکري (ع)، متوفي 290 ه) [21] الغيبه از محمد بن ابراهيم نعماني (نگارش کتاب حدود سال 340 ه) [22] و براي اطلاع بيشتر از تعداد کتب آن عصر در اين مورد مي توان به کتاب الذريعه الي تصانيف الشيعه که کتاب پر ارجي در معرفي مولفات شيعه است، مراجعه نمود. [23] اينک به نمونه اي از هزاران حديث مربوط به مهدويت اشاره مي کنيم: پيامبر اسلام (ص) فرموده اند:



[ صفحه 23]



لا تذهب الدنيا حتي يملک العرب رجل من اهل بيتي يواطي ء اسمه اسمي:... [24] دنيا پايان نمي پذيرد تا آنکه مردي از دودمان من مالک عرب شود، که همنام من است. و در جاي ديگر رسول اکرم (ص) به علي (ع) چنين مژده مي دهد: يا علي! الائمه الراشدون المتهدون المعصومون من ولدک احد عشر اماما و انت اولهم، و آخرهم اسمه اسمي يخرج فيملا الارض عدلا کما ملئت جورا و ظلما: [25] يا علي! پيشوايان هدايتگر هدايت شده معصوم، از فرزندان تو، يازده نفرند، و تو اولين آنها، و واپسين آنها همنام من (محمد) است. او خروج (قيام) مي کند و زمين را همان گونه که از ظلم و ستم پر شده است، سرشار از عدل و داد مي کند. و حضرت امير (ع) مي فرمايد: چون آن زمان (زمان ظلم و ستم) فرارسد، آقاي بزرگوار و امام دين ظاهر شود و بر تخت سلطنت قرار گيرد، ياران او از هر طرف چون پاره هاي ابر (که در پائيز بهم مي پيوندند) بدور او گرد آيند... [26] در جاي ديگر حضرت امير (ع) او را آخرين بازمانده حجتهاي پروردگار، و جانشين اوصياي انبياي الهي بشمار



[ صفحه 24]



مي آورد. [27] و اين اعتقاد بقدري استوار است که منکر ظهور مهدي (ع)، منکر نبوت و رسالت پيغمبر اسلام (ص) معرفي مي شود. بطوري که امام صادق (ع) مي فرمايد: من اقر بجميع الائمه و جحد المهدي، کان کمن اقر بجميع الانبياء و حجد محمدا (ص) نبوته: [28] هر کس تمام ائمه طاهرين را تصديق نمايد، اما منکر مهدي گردد مانند کسي است که بهمه فرستادگان الهي ايمان آورد، اما نبوت محمد (ص) را منکر شود. همچنين در روايت ديگري از رسول اکرم - صلي الله عليه و آله و سلم - آمده است: من انکر خروج المهدي فقد کفر بما انزل علي محمد: [29] هر کس خروج (قيام) مهدي (ع) را منکر شود، به آنچه بر محمد (ص) نازل شده، کافر گشته است. با ديدن نمونه هاي بيشمار ديگر که در مدت 273 سال - از بعثت نبي اکرم (ص) تا وفات يازدهمين پيشواي شيعه - وارد شده است، و با در نظر گرفتن جلوگيري زياد خلفاي اموي و عباسي از پخش احاديث ائمه - عليهم السلام - پي مي بريم که چه مجاهدتهايي در نگهداري اين احاديث شده است. و اين نيست مگر به خاطر اهميت و ارزش موضوع مهدويت.



[ صفحه 25]