در کتاب منتهي الامال 21 علامت از علائم غير - حتمي بدين ترتيب جمع آوري شده است.

1- خراي شدن ديوار مسجد کوفه.

2- جاري شدن نهري از شط فرات در کوچه هاي کوفه.

3- آباد شدن شهر کوفه بعد از خراب شدن آن.

4- آب در آوردن درياي نجف.

5- جاري شدن نهري از فرات بغري که نجف اشرف باشد.

6- ظاهر شدن ستاره دنباله دار در نزديکي ستاره جدي.

7- ظاهر شدن قحطي شديد قبل از ظهور آن حضرت.

8- وقوع زلزله و طاعون شديد در کثيري از بلاد.



[ صفحه 118]



9 - قتل بيوح يعني قتل بسيار که آرام نمي گيرد.

10- تحليه مصاحف و زخرفه مساجد و تطويل منارات.

11- خراب شدن مسجد برثا.

12- ظاهر شدن آتشي در سمت مشرق زمين که تا سه روز يا هفت روز در ميان زمين و آسمان افروخته شود که محل تعجب و خوف باشد.

13- ظاهر شدن سرخي شديد که در اطراف آسمان که پهن شود و همه آسمان را مي گيرد.

14- کثرت قتل و خونريزي در کوفه از جهت - رايات مختلفه.

15- مسخ شدن طائفه اي به صورت قرده و خنازير.



[ صفحه 119]



16- حرکت کردن بيرقهاي سياه از خراسان.

17- آمدن باران شديدي در ماه جمادي - الثانيه و ماه رجب که مثل آن ديده نشده.

18- مطلق العنان شدن عرب که به هر جا که خواهند بروند و هر چه خواهند بکنند.

19- خروج سلاطين عجم از شان و وقار. [1] .



[ صفحه 120]



20 - طلوع نمودن ستاره اي از مشرق که مانند ماه درخشندگي داشته باشد که چشمها را خيره - نمايد.

21- فرو گرفتن ظلمت کفر و فسوق و معاصي در تمام عالم. آنچه گذشت علائم غير حتمي بود و حال بايد به علائم حتمي بپردازيم. قبل از شروع در علائم حتمي بايد دو مطلب را که از کتاب مهدي منتظر [2] - استفاده مي شود. بيان نمائيم. مطلب اول آن که: حتمي و غير حتمي دو معنا دارد.



[ صفحه 121]



1- حتمي و غير حتمي وقوعي.

2- حتمي و غير حتمي علائمي. يعني مراد از علامتهاي غير حتمي علائمي است که حتما ظهور را پشت سر ندارد بلکه احتمال دارد اين ها واقع شده ولي پشت سرشان ظهور محقق نشود و احيانا ممکن است اصلا واقع نشده و ظهور انجام شود اما علائم حتمي هم حتمي الوقوع هستند يعني حتما واقع خواهند شد و هم حتمي العلامه مي باشند به اين معنا که هر گاه واقع شوند حتما ظهور و قيام را با خود خواهند آورد. البته ممکن است علامتي تنها حتمي الوقوع يا حتمي العلامه تنها باشد لکن منظور ما از حتمي فقط آنهاي است که هم حتمي الوقوع و هم حتمي العلامه باشند.



[ صفحه 122]



مطلب دوم آن که: ميان ظهور و قيام حضرت چند ماه فاصله است زيرا ابتداي ظهور هنگام نداي - آسماني در بيست و سوم ماه رمضان يا اندکي پيش از آن و يا در ماه رجب است ولي قيام آن حضرت در روز عاشورا خواهد بود که همه اين مدت جزء ظهور محسوب مي شود به اين معنا که هر چند بعضي از علائم - حتمي مانند نفس زکيه - که بيان خواهد شد - بعد از ظهور و قبل از قيام مي باشد لکن علماء به مجموع علائم قبل از ظهور و قبل از قيام اطلاق علائم ظهور کرده اند پس بعضي از علائم حتمي قبل و بعضي بعد از ظهور، لکن قبل از قيام مي باشند. که حال بايد با توجه به اين دو مطلب آنها را شروع کنيم.



[ صفحه 123]