مساله غيبت پيش از تولد حضرت امام زمان (ع) به امر پروردگار وسيله پيامبر عظيم الشان اسلام و جانشينان بزرگوارش مطرح شده و با عبارات گوناگون به مردم تذکره مي داده اند که تولدش نهاني است و از انظار مردم پنهان مي ماند. از جمله: جابر بن عبدالله انصاري گويد: چون خداي تبارک و تعالي بر پيامبرش آيه اطيعوا الله و اطيعوا الرسول و اولي الامر منکم... [1] را نازل فرمود عرض کردم: يا رسول الله، همانا خدا و پيامبرش را شناختيم، پس اولي الامر کيانند که پروردگار فرمانبرداري آنان را در شمار فرمانبرداري شما قرار مي دهد؟ فرمود: آنان جانشينان و امامان مسلمانان پس از من هستند. اول آنان علي بن ابي طالب سپس حسن سپس حسين... سپس حسن بن علي سپس همنام و هم کنيه من حجه خدا در زمين و بقيه الله در بين بندگانش، فرزند حسن بن علي است، آن که خداوند مشرق و مغرب زمين را به دست او بگشايد و اوست که از شيعيان و دوستانش غايب مي شود، غايب شدني که کسي بر امامت او ثابت نمي ماند مگر آن که خداوند قلبش را به ايمان آزموده باشد. جابر گويد: عرض کردم يا رسول الله، آيا شيعيان در زمان غيبت آن بزرگوار از وجود آن حضرت برخوردار مي شوند؟



[ صفحه 30]



حضرت فرمود بلي، سوگند به آن که مرا به نبوت برانگيخت، براستي آنان در زمان غيبت از نورش استضائه مي نمايند و از ولايتش برخوردار مي شوند، مانند برخوردار شدن آنان از خورشيد اگر چه در پس پرده ابر باشد. [2] بنابر اين اعتقاد به مهدويت و غيبت امام زمان (ع) بنا به فرمايش رسول اکرم (ص) از قرآن مجيد ريشه مي گيرد. چه حدود صد و سي آيه ديگر بر اين مطلب گواه است. از رسول اکرم (ص): مهدي از فرزندان من است نامش نام من و کنيه اش کنيه من، از لحاظ خوي و روش و خلقت و آفرينش از همه به من شبيه تر است او داراي غيبت و نگراني است که در آن ايام امتها گمراه شوند سپس همانند ستاره درخشان طلوع مي کند و زمين را پر از عدل و داد مي نمايد چنانکه پر از ظلم و جور شده باشد. [3] از علي بن ابي طالب (ع): براي قائم ما غيبتي است که مدتش طولاني است گويا من شيعه را مي بينم که در غيبتش چون چهارپايان جولان مي زنند و چراگاه مي جويند و بدست نمي آورند. آگاه باش! هر کس بر دين خود ثابت بماند و دلش در اثر طول غيبت امام دچار قساوت نشود او در روز قيامت در درجه من و با من است. سپس فرمود: براستي قائم ما چون قيام کند براي کسي در گردنش



[ صفحه 31]



بيعتي نباشد و از اين جهت است که ولادتش پنهان و شخص او غايب است. [4] از امام حسن مجتبي (ع): خداي عز و جل ولادت حجه بن الحسن را مخفي سازد و شخص او را پنهان کند تا آن که هنگام ظهور بيعت احدي به گردن او نباشد و او نهمين فرزند برادرم حسين فرزند زهرا سرور زنان است خدا در زمان غيبتش عمر وي را طولاني مي کند سپس او را ظاهر مي گرداند در صورت جواني که کمتر از چهل سال دارد و از اينجا دانسته مي شود که خدا بر هر چيزي توانا است. [5] از امام حسين (ع): نخستين نفر ما اميرالمومنين علي بن ابي طالب است و آخرين آنان نهمين فرزند من است و او امام قائم به حق مي باشد که خدا زمين را بدو پس از مردگي زنده نمايد و دين حق را به دست او بر تمام اديان چيره و پيروز مي گرداند اگر چه مشرکان را بد آيد. براي او غيبتي طولاني است که جمعي در آن ا دين بيرون روند و ديگران بر دين حق پا بر جا و ثابت قدم بمانند و آزار شوند و (گروه اول) به مومنان طعن زنند و گويند: اين وعده چه وقت عملي مي شود اگر شما راستگو هستيد؟ آگاه باشيد! افرادي که در زمان غيبت او بر آزار و تکذيب آنان شکيبا باشند همچنانند که در رکاب رسول خدا در راه خدا پيکار و جهاد مي کنند. [6] .



[ صفحه 32]



از امام سجاد علي بن الحسين (ع):... غيبت ولي خدا عز و جل طولاني شود، او دوازدهم از اوصياي رسول خدا (ص) و ائمه بعد از اوست... مردم زمان غيبت او که به امامت او معتقد و در انتظار ظهورش باشند از مردم هر زماني برترند خداي تبارک و تعالي... آنان را در آن زمان همچون افرادي قرار داده که در رکاب رسول خدا (ص) با شمشير جهاد مي کنند، آنان در حقيقت داراي نيتي پاکند و نيز آنان از روي صداقت و راستي شيعه و پيرو ما بوده و در پنهاني و آشکارا مردم را به سوي خداي عز و جل مي خوانند. [7] از امام محمد باقر (ع): ام هاني گويد: امام ابوجعفر محمد بن علي را ملاقات کردم و درباره آيه: فلا اقسم بالخنس الجوار الکنس از او پرسيدم. فرمود: مقصود امامي است که در زمان خود به سال دويست و شصت هجري قمري پنهان مي شود سپس به مانند ستاره اي درخشان در تاريکي شب پديدار شود اگر او را درک کردي دو چشمت روشن باد. [8] از امام صادق (ع): براي قائم پيش از آن که قيام کند غيبتي است... اوست منتظر، اوست که درباره ولادتش شک کنند. برخي گويند: در شکم است جمعي



[ صفحه 33]



گويند او غايب است بعضي گويند: متولد نشده است وعده اي گويند: دو سال پيش از وفات پدرش متولد شده است فقط خدا دوست دارد که شيعه را امتحان کند. در اين هنگام است که باطل جويان در شک افتند.... [9] از امام موسي بن جعفر (ع): يونس بن عبدالرحمن گويد: شرفياب حضور امام هفتم موسي بن جعفر عليه السلام شدم و به او عرض کردم: يابن رسول الله تو قائم بالحق مي باشي؟ فرمود: من هم قائم بالحق هستم ولي آن قائمي که زمين را از دشمنان خداي عز و جل پاک کند و آن را پر از عدالت نمايد چنان که پر از جور و ستم شده شده باشد پنجمين فرزند من مي باشد و براي او غيبتي طولاني است... گروهي در آن دوره برگردند و مرتد شوند و ديگران ثابت قدم بمانند.... [10] از امام علي بن موسي الرضا (ع): قائم، چهارمين فرزند من است خدا او را تا روزي که بخواهد در پرده غيبت پنهانش مي کند سپس او را ظاهر مي گرداند تا زمين را پر از عدل و داد نمايد همان گونه که پر از ظلم و ستم شده است. [11] از امام محمد بن علي الجواد (ع): عبدالعظيم حسني گويد: خدمت امام محمد بن علي (ع) رسيدم مي خواستم درباره قائم بپرسم که آيا قائم همان مهدي است يا ديگري؟ او آغاز سخن کرد و فرمود: اي ابا القاسم، قائم ما همان مهدي است



[ صفحه 34]



که واجب است در زمان غيبت انتظارش کشند و در زمان ظهور فرمانش برند. او سومين فرزند من است. سوگند به آن که محمد (ص) را به نبوت برانگيخت و ما را به امامت مخصوص کرد اگر از عمر دنيا جز يک روز نمانده باشد خدا آن روز را طولاني کند تا ظهور نمايد و زمين را پر از عدل و داد گرداند همان گونه که پر از جور و ستم شده باشد.... [12] از امام علي بن محمدالهادي (ع) در پاسخ نامه علي بن مهزيار که درباره فرج سوال کرده بود چنين مرقوم داشتند: آن هنگام که صاحب شما ازديار ستمگران پنهان شد و غيبت کرد در انتظار فرج باشيد. [13] از امام حسن عسکري (ع): گويا مي بينيم، شما بعد از من درباره جانشينم اختلاف داريد آگاه باشيد که هر کس به امامان بعد از پيامبر اعتراف کند و منکر امامت فرزندم شود چون کسي باشد که به همه پيامبران و انبياي الهي اعتراف کرده و منکر نبوت رسول خدا گردد و منکر رسول خدا مانند منکر همه پيغمبران خداست. زيرا اطاعت آخرين ما چون اطاعت نخستين نفرمان لازم است و کسي که منکر آخرين فرد ما باشد، مانند آن است که نخستين فرد ما را انکار نمايد. آگاه باشيد! براي فرزندم غيبتي است که مردم در آن دچار شک و ترديد مي شوند مگر کسي که خدايش نگهدارد. [14] .



[ صفحه 35]



نکاتي که در اين بخش حائز اهميت فراوان است: اولا - سخنان پيشوايان اسلام منحصر نيست به آنچه خوانندگان محترم ملاحظه فرمودند زيرا با نگرشي ساده به دست مي آيد که علاوه بر آنچه مذکور افتاد احاديث فراواني در دست است که امام زمان (ع) داراي دو غيبت است [15] و نيز نود و يک روايت ديگر داريم که به صراحت کامل اعلام مي دارد که امام زمان (ع) داراي غيبت طولاني است. [16] ثانيا - تمام پيشوايان دين غيبت را يکي از ويژگيهاي امام زمان (ع) شمرده اند تا مسلمانان در شناخت و اعتقاد به حضرت ولي عصر (ع) دچار نگراني و سرگرداني نشوند و همين مساله است که مردم بدان آزموده مي شوند.

تا سيه روي شود آن که در او غش باشد.



[ صفحه 39]