جوانان را ممکنست سوالي پيش آيد که: بار بالا رفتن ميزان مفاسد وظيفه يک جوان مسلمان چيست؟ آيا صرف دعا و نيايش کار ناساز جامعه اسلامي را سازمان مي دهد؟ نه، دعا و نيايش در اوضاع زندگي افراد اثري بسزا و عميق دارد چنانکه دکتر الکسيس کارل يک کتاب در اثر نيايش برشته تحرير در آورده و اثرات معجزه آسايش را طي مشاهدات خود با دلائل متين باثبات مي رساند. ولي بايد دانست که: در زندگي يک مسلمان دعا و نيايش فقط شرط لازم برنامه يا دين و يا عقيده او را تشکيل مي دهد و مسلمان نمي تواند شرط کافي براي سعادت فرد مسلمان و اجتماع اسلامي باشد. يک فرد مسلمان قبل از هر چيز بايد آن قدر بصير باشد که بداند آن چنان که اسلام مي تواند با مفاسد و ستمها مبارزه



[ صفحه 79]



کند هيچ يک از مکتبهاي اجتماعي ديگر دنيا نمي تواند بان اندازه مبارزه و دفاع کند و بدنبال آن بايد بنکات زير توجه کامل داشته باشد: پايه هاي ايمان خود را نسبت به اسلام با برهان قاطع و محکم، استوار سازد. چه ارزش يک مسلمان به آنست که ايمان او باسلام از روي دليل و برهان باشد. بنابر اين بر مسلمانان بويژه مربيان جامعه اسلامي فرض است که روزانه بر بصيرت خويش از طرف مختلف بيفزايند يعني يک معلم يا يک استاد نبايد به مطالبي که در دوران طفوليت و يا در دوران تحصيل درباره دين شنيده قناعت کند که اين خود يک نوع کم لطفي به خود و افرادي است که زير نظر او تربيت مي شوند. بلکه همواره بايد در مسيري حرکت کند که اطلاعات و درجات ايمانش روز افزون باشد تا مشمول اين سخن نشود که: هر که در روزش برابر باشد مغبون است روي همين اصل، اسلام يک فرد مسلمان را موظف بکسب دانش و فضيلت مي نمايد چه اسلام وقتي براي مسلمان قابل درک و فهم مي شود که با دليل و برهان فراگرفته و با دانش اندوزي به مزاياي آن پي برده باشند [1] ضمنا اين وظائف که از طرف شارع اسلام براي مسلمانان مطرح مي شود خود بزرگترين دليل است بر اينکه اين دين بر صحت و درستي و حقانيت خود اطمينان کامل دارد و گر نه چنين ماموريتهايي به پيروانش نمي داد. نکته ديگر آنکه در اکثر آيات شريفه قرآن کريم، هر کجا نامي از ايمان بميان مي آيد بدنبال آن به نکته اساسي و اصيل کوشش و عمل و انجام وظيفه



[ صفحه 80]



توصيه مي شود. روي اين حساب آناني که در محيط خود و ديگران تبليغات مسموم دشمنان دين را مشاهده مي کنند و بعد مهر سکوت بر لب مي زنند و قلم خود را به خود جنبش و حرکت در نمي آورند که از حريم اسلام و حق و عدالت و عفت و پاک دامني دفاع کنند دلهاي اينها از نور و تابش اسلام خالي است. پيامبر اسلام مي فرمايد: هر گاه انحرافي در اجتماع اسلامي رخ دهد بر هر فرد مسلمان داناست که در راه مبارزه عليه هر گونه بدعت و کجروي از دانشش استفاده کرده و راه را بر سود جويان منحرف بربندد. اينجاست که وظيفه فردي بوظيفه اجتماعي مبدل مي شود و يک فرد مسلمان مامور نظارت اجتماعي بنام امر بمعروف و نهي از منکر مي گردد و ديگر گول جمله عوام فريب (بمن چه؟ و به او چه؟) دشمنان اسلام را نمي خورد و طبق دستور قرآن مجيد به کوشش و فعاليت در راه خدا مي پردازد و در رديف بهترين گروه: کنتم خير امه اخرجت للناس تامرون بالمعروف و تنهون عن المنکر [2] قرار مي گيرد و نيز چون دشمنان ما حاضر نيستند از فعاليت خود دست بردارند ما هم هر روز بايد آماده دفاع باشيم چه هر روزي که بدون مبارزه گذرد و هر ساعتي که بدون کوشش عليه فساد و تباهي پايان يابد و هر لحظه و دقيقه اي که بدون کار مثبت تلف شود در وجدان فرد مسلمان گناهي بحساب مي آيد که جز نبرد پيگير نمي تواند آن را جبران کند. اگر ما مسلمان باشيم، همين کافيست که بدون درنگ، با تمام قوا، بدون خستگي و ملال عليه تمام پليديها و انحرافها و بدعتها و خرافات و زشتيها و نابسامانيهاي ديني و اجتماعي بپاخيزيم و اگر چنين نبوديم يا نيستيم بايد بدرجه ايمان خود بنگريم و در اساس و پايه هاي ايمان خود



[ صفحه 81]



تجديد نظر کنيم. شايد در داشتن ايمان خود را گول زده باشيم و گر نه چگونه ممکنست از مبارزه عليه مفاسد و جنايات روز افزون باز ايستيم!