تحقق اين دولت و ظهور چنين مناسباتي، نتيجه و محصول تحولي اساسي در درون انسانهاست. با ظهور



[ صفحه 43]



دولت عدالت و رفع همه موانع ترتبيت، خردها به کمال مي رسد و اخلاق نيکو کامل مي شود. ابوخالد کابلي از امام باقر (ع) درباره تحول مبارکي که در خرد و اخلاق مردمان به دست مهدي (ع) صورت مي گيرد، چنين روايت کرده است: اذا قام قائمنا وضع يده علي رووس العباد فجمع به عقولهم و اکمل به اخلاقهم. [1] چون قائم ما قيام کند، دست خود را روي سر بندگان مي گذارد و بدين ترتيب خردهاي مردمان را به کمال مي رساند و اخلاقشان را کامل مي کند. اصلاح روابط اقتصادي و اجتماعي و سياسي جز در پرتو تربيتي الهي ممکن نمي شود، تربيتي که اساس آن بر رشدو اکمال خردها و فرزانگي مردمان قرار گرفته باشد. در خبري ديگر از امام باقر (ع) در اين باره آمده است: اذا قام قائمنا وضع يده علي رووس العباد، فجمع بها عقولهم و کملت بها احلامهم. [2] چون قائم ما قيام کند دست خود را روي سر مردمان مي گذارد و بدين وسيله خردهاي بندگان را به کمال مي رساند و فرزانگي آنان را تمام مي نمايد.



[ صفحه 44]



بدين ترتيب در دولت مهدي (ع)، سيرت تربيتي آن حضرت چنين است که با تاييد الهي، خردهاي مردمان را به کمال رساند و فرزانگي را در آنان تمام نمايد، [3] و در نتيجه با اين انقلاب فرهنگي، آرمانهاي اصلاحي در ابعاد سياسي، اجتماعي و اقتصادي تحقق يابد و ريشه دار گردد و پا بر جا بماند. انقلاب فرهنگي در دولت مهدي (ع) چنان عميق و فراگير است که همه مردم علم و حکمت مي آموزند، همگان با کتاب خدا و سنت پيامبر بر اساس فهمي عميق آشنا مي شوند تا جايي که زنان در خانه ها ر اساس کتاب خدا و سنت پيامبر قضاوت مي کنند. از امام باقر (ع) روايت شده است که فرمود: توتون الحکمه في زمانه حتي ان المراه لتقضي في بيتها بکتاب الله تعالي و سنه رسول الله (ص). [4] در دولت مهدي (ع) به همه مردم علم و حکمت مي آموزند تا آنجا که زنان در خاه ها با کتاب خدا و سنت پيامبر قضاوت کنند. بي گمان هيچ انقلابي بدون يک تحول فکري و فرهنگي اساسي، راه به جايي نخواهد برد و انقلابي عظيم چون انقلاب مهدي (ع) و تاسيس دولتي با آن



[ صفحه 45]



ويژگيها که ياد شد، نيازمند انقلابي بزرگ در فرهنگ و آموزش و تربيت است. نظام الهي بر خرد و بصيرت و دانش استوار است و سلامت جوامع و آبادي سرزمينها، در معناي تام آن، بر معرفت و علم تام استوار است. از اين رو در عصر حاکميت مهدي (ع) تحولي شگفت در علم و دانش رخ مي نمايد و درهاي همه معرفتها و دانشها به روي مردمان گشوده مي شود. امام صادق (ع) فرموده است: العلم سبعه و عشرون حرفا فجميع ما جاءت به الرسل حرفان فلم يعرف الناس حتي اليوم غير الحرفين، فاذا قام قائمنا اخرج الخمسه و العشرين حرفا فبثها في الناس و ضم اليها الحرفين، حتي يبثها سبعه و عشرين حرفا. [5] علم و دانش بيست و هفت حرف است و تمام آنچه پيامبر براي مردم آورده اند، دو حرف بيش نبوده است و مردم تا کنون جز آن دو حرف را نشناخته اند اما هنگامي که قائم ما قيام کند، بيست و پنج حرف ديگر را آشکار مي سازد. رشد و شکوفايي علم و دانش در دولت مهدي (ع) تا آنجاست که ياران آن حضرت بدون هيچ واسطه اي با امام سخن مي گويند و او را مي بينند. در حديثي از



[ صفحه 46]



امام صادق (ع) در اين باره آمده است: ان قائمنا اذا قام مد الله لشيعتنا في اسماعهم و ابصارهم حتي لا يکون بينهم و بين القائم بريد يکلمهم فيسمعون و ينظرون اليه و هو في مکانه. [6] هنگامي که قائم ما قيام کند خداوند چندان نيرو به گوش و چشم شيعيان ما مي دهد که ميان آنان و قائم قاصدي نخواهد بود، قائم با آنان سخن مي گويد و ايشان نيز صداي او را همان جا که هست مي شنوند و به او نگاه مي کنند. تحول فرهنگي در دولت مهدي (ع)، همه ابعاد وجودي مردمان را متحول مي کند و از نقص به کمال مي رساند. حتي بيماريها و ضعفها و ناتواناييهاي مردمان برطرف مي شود، مردمان خردمند، فرزانه، حکيم، عالم، سالم و قوي مي شوند. امام باقر (ع) فرموده است: من ادرک قائم اهل بيتي من ذي عاهه برا و من ذي ضعف قوي. [7] هر کس قائم ما اهل بيت را ببيند، اگر بيماري داشته باشد بهبود مي يابد و چنانچه ضعيف باشد نيرومند مي گردد.



[ صفحه 47]