در تفسير علي بن ابراهيم و تفسير عياشي و غيبه نعماني در تفسير آيه مبارکه و لو تري اذ فزعوا فلا فوت و اخذوا من مکان قريب و قالوا امنا به و اني لهم التناوش من مکان بعيد بسندهاي متعدده از حضرت امير المومنين و حسن بن علي و حضرت سجاد و باقر در مجمع البيان از حضرت رسول روايت نموده اند که اين آيه را بهلاکت جيش سفياني بسب خسف در بيداء در زمان ظهور حضرت قائم ال محمد ارواحنا فداه تفسير فرموده اند که فرمودند کاش بيني آنان را يعني لشکر سفياني را که گرفتار دهشت و فزع شسده اند بسبب صيحه آسماني پس فراز نتوانند و گرفته شوند از مکان نزديک يعني از زير قدمهاي خود بسبب فرو رفتن زمين و گويند ايمان آورديم باو يعني بقائم و کجا است از براي آنها دست رسي بقائم آل محمد از راه دور اگر چه مفسرين عامه بر اين رفته اند که اين فزع و اخذ و عدم قبول ايمان در زمان موت است يا در زمان بعث مکر زمحشري که گفته روايت شده از ابن عباس که اين آيه نازل شده است در خسف بيدار و ثعلبي که روايت کرده از حذيفه بن يمان از رسول خداي نزول آيه را در خسف بيداء و اين آيه مبارکه دلالت دارد بر چند امر اول گرفتار فزع و دهشت شدت آن گروه دويم عدم نجاه و خلاصي از براي آنان سيم گرفته شدن از مکان نزديک چهارم ايمان آوردن و عدم قبول ايمان آنان تنبيه النبيه هي بدانکه اخبار خاصيه وارده در تفسير آيه بجيش سفياني و خسف ايشان در بيداء صريحند که جيش آن ملعون بعداز جحد و انکار و شدت عداوت نسبت به قائم ال محمد تصديق کنند آن بزرگوار را وليکن اذعان و ايمان ايشان در آنوقت پذيرفته نميشود و همگي هلاک کردند و سر عدم قبول اينست که اذعان وايمان آنان بعد از ديدار باس و معاينه مرگ و يقين بهلاکت است و چنين ايمان از روي قهر و اضطرار است نه ازوجه طوع و اخيار قال الله تعالي فلما راوا بباسنا قالوا امنا بالله وحده و کفرنا بما کنابه مشرکين فلم يک نفعهم ايمانهم لما راوا باسنا سنه الله التي قد خلت في عباده و خسر هنالک الکافرون و در اينحال نه ايمان قبول و نه قويه مقبول است قال الله تعالي و ليست التوبه للذين يعملون السيئات حتي اذا حضر احدهم اللموت قال تبت الان و لا الذين يموتون و هم کفار اولئک اعتدنا لهم عذابا اليما واز همين توبه فرعون و ايمان او مقبول درگاه حضرت احديت جل سلطانه نگرديد وبصريح کريمه الان و قد عصيت قبل و کتب من المفسدين قرين ياس و حرمان گرديد علاوه بر اين يوم الفتح که خداوند خبر داده که ايمان در آن قبول نشود و کفار در آن مهلت داده نشوند چنانکه فرموده قل يوم الفتح لا ينفع الذين کفروا ايمانهم و لا هم ينظرون تفسير شده است بروز فتح دنيا بدست حضرت حجه عجل الله فرجه الشريف چنانکه در کافي از ابن دراج از حضرت صادق روايت نموده که در تفسير اين آيه مبارکه فرموده يوم تفتح الدنيا علي القايم لا ينففع احد اتقرب بالايمان ما لم يکن قبل ذلک مومنا و بديهي است که عدم نفع ايمان درباره کساني است که خود را در پنجه ياس و دهان شمشير آن حضرت گرفتار ديده در زمان يقين بهلاک اظهار بايمان نمايندوالا



[ صفحه 43]



معقول نيست که آن حضرت مطالقا ايمان کفار را نپذيرد و علي اي حال آنها راهلاک فرمايد و حال آنکه اخبار بسيار وارد است که آن حضرت در زمان ظهورش کفار را مخير ميفرمايد ميان اسلام و قتل و جزيه از آنها نميپذيرد.