حدثنا ابي - رحمه الله تعالي - قال حدثنا عبد الله بن جعفر الحميري قال حدثنا محمد بن عيسي، عن ابن محبوب عن علي بن ابي حمزه، عن ابي بصير، عن ابي عبد الله - عليه السلام - قال: ان الله اجل و اعظم من ان يترک الارض بغير امام عادل. و ابن شاذان - عليه الرحمه و الغفران - اين حديث را از حسن بن محبوب از عبد الله بن سنان از حضرت امام جعفر - عليه السلام - روايت کرده با چند حديث ديگر که همه افاده اين معني مي کنند. قال الفضل - رحمه الله عليه - حدثنا محمد بن ابي عمير - رضي الله عنه - قال حدثنا جميل بن دراج قال: حدثنا ميسر بن عبد العزيز النخعي، قال: قال ابو عبد الله - عليه السلام - اذا اذن الله تعالي للقائم في الخروج صعد المنبر فدعا الناس الي نفسه و ناشدهم بالله و دعاهم الي حقه و ان يسير فيهم بسيره رسول الله - صلي الله عليه و آله - و يعمل فيهم بعمله، فبعث الله عز و جل جبرئيل - عليه السلام - ياتيه فنزل الحطيم فيقول له: الي اي شي ء تدعو؟ فيخبره القائم - عليه السلام -، فيقول جبرئيل: انا اول من يبايعک، ابسط يدک فيمسح علي يده و قد و افاه ثلاثمائه و ثلاثه عشر رجلا، فيبايعونه، و يقيم بمکه حتي يتم اصحابه عشره الف نفس، ثم يسير بها الي المدينه. يعني: چون حضرت الله تعالي حضرت قائم - عليه السلام - را رخصت خروج دهد، آن حضرت بر منبر برآيد و مردمان را به متابعت خود دعوت فرمايد، و سوگند دهد ايشان را به خدا، و ايشان را به حق خود بخواند، و آنکه



[ صفحه 296]



به سيرت حضرت رسول - صلي الله عليه و آله - در ميان ايشان سلوک نمايد، و به کردار آن حضرت در ميان ايشان عمل فرمايد، پس حضرت حق تعالي جبرئيل - عليه السلام - را برانگيزد تا در حطيم به نزد آن حضرت آيد، پس بگويد با آن حضرت که:به چه چيز مي خواني مردمان را؟ حضرت قائم - عليه السلام - او را خبر دهد، پس جبرئيل گويد: منم اول کسي که بيعت کند با تو، دست بگشا، پس بمالد دست بر دست آن حضرت و تمام آن سيصد و سيزده نفر با آن سرور بيعت کنند، و اقامت نمايد در مکه تا عدد سپاهش به ده هزار تمام شود، بعد از آن سير فرمايد با آن لشکر به جانب مدينه. و قال ايضا في الکتاب المسفور: حدثنا صفوان بن يحيي و محمد بن ابي عمير، عن معاويه بن عمار عن ابي عبد الله - عليه السلام - قال: اذا خرج القائم- عليه السلام - من مکه ينادي مناديه: الا لا يحملن احد طعاما و لا شرابا. و حمل معه حجر موسي بن عمران - عليه السلام - و هو وقر بعير لا ينزل منزلا الا انفجرت منه عيون فمن کان جائعا شبع و من کان ظمانا روي، و رويت دوابهم حتي ينزلوا النجف من ظهر الکوفه. يعني: حضرت امام جعفر - عليه السلام - فرمود که چون قائم - عليه السلام - از مکه بيرون رود منادي آن حضرت ندا کند که: مي بايد که کسي آب و طعام با خود برندارد. و سنگ موسي بن عمران - عليه السلام - را با آن جناب بردارند و آن سنگ بار شتري است، و آن حضرت در هيچ منزلي نزول نفرمايد الا آنکه منفجر شود از آن سنگ چشمه ها پس هر کس گرسنه باشد از آشاميدن آن آب سير شود، و هر کس تشنه باشد سيراب گردد، و



[ صفحه 297]



سيراب گردند چهارپايان ايشان، تا فرود آيند در نجف از پشت کوفه. ثم قال: و حدثنا محمد بن سنان عن ابي الجارود عن ابي جعفر - عليه السلام - مثله سواء. يعني: ابو الجارود مثل اين حديث بي زياده و نقصان از حضرت امام محمد باقر - عليه السلام - روايت کرده. و قال في الکتاب المذکور: حدثنا محمد بن ابي عمير - رضي الله عنه - قال: حدثنا عمر بن اذينه عن زراره عن ابي جعفر - عليه السلام - قال: ان الله عز و جل خلق اربعه عشر نورا قبل خلق الخلق باربعه عشر الف عام، فهي ارواحنا. فقيل له: يا ابن رسول الله من الاربعه عشر؟ فقال محمد و علي و فاطمه و الحسن و الحسين و الائمه من ولد الحسين، الذين آخرهم القائم الذي يقوم بعد غيبه طويله، فيقتل الدجال و يطهر الارض من کل جور و ظلم. يعني حضرت امام محمد باقر - عليه السلام - فرمود که: بدرستي که حضرت الله تعالي چهارده نور آفريد پيش از آنکه چيزهاي ديگر را بيافريند به چهارده هزار سال، و آن چهارده نور ارواح ماست. گفتند با آن حضرت که: اي فرزند رسول خدا کيستند آن چهارده نور؟ فرمود که: محمد است و علي و فاطمه و حسن و حسين و امامان از اولاد حسين، که آخر ايشان حضرت قائم است، آنکه قيام خواهد نمود بعد از غايب شدني دراز، پس خواهد کشت دجال را و پاک خواهد گردانيد زمين را از هر جور و ظلمي. اين حديث را ابن بابويه - رحمه الله عليه - نيز به سند خود روايت کرده از حضرت امام جعفر - عليه السلام - و بعد از آن مي گويد: حدثنا ابي - رحمه الله تعالي - [قال: حدثنا سعد بن عبد الله] قال: حدثنا محمد بن



[ صفحه 298]



الحسين بن ابي الخطاب، قال: حدثنا الحسن بن محبوب، عن علي بن رئاب، عن ابي عبد الله - عليه السلام - انه قال في قول الله عز و جل: يوم ياتي بعض آيات ربک لا ينفع نفسا ايمانها لم تکن آمنت من قبل، [فقال - عليه السلام -]: الايات هم الائمه و الايه المنتظره القائم - عليه السلام - فيومئذ لا ينفع نفسا ايمانها لم تکن آمنت من قبل قيامه بالسيف، و ان آمنت بمن تقدمه من الائمه - عليهم السلام. يعني: حضرت امام جعفر - عليه السلام - در تفسير قول حضرت حق تعالي که مي فرمايد: يوم ياتي بعض آيات ربک (تا به آخر) فرمود که مراد از آيات امامانند، و آيت منتظره حضرت قائم - عليه السلام - است، پس در آن روز نفع و فايده ندهد نفسي را ايمانش که ايمان نياورده باشد پيش از آنکه آن حضرت با شمشير قيام نمايد، و اگر چه ايمان آورده باشد به آن کساني از آباي آن حضرت - عليهم السلام - که پيش از آن حضرت بوده اند. قال ابن شاذان - رضوان الله عليه - حدثنا محمد بن ابي عمير عن جميل بن دراج عن ابي اسامه عن ابي عبد الله - عليه السلام - قال: اذا قام القائم من آل محمد - عليهم السلام - اقام خمسمائه من قريش فضرب اعناقهم، ثم اقام خمسمائه اخري، حتي يفعل ذلک ست مرات، فقيل له: يا ابن رسول الله يبلغ عدد هولاء هذا؟ قال: نعم، منهم و من مواليهم. حاصل مضمون اين حديث آنست که چون حضرت قائم - عليه السلام - قيام نمايد سه هزار تن را از قريش و موالي ايشان گردن خواهد زد. و قال - رحمه الله تعالي - حدثنا محمد بن ابي عمير عن جميل بن



[ صفحه 299]



دراج عن محمد بن مسلم عن ابي جعفر - عليه السلام - قال: اذا قام القائم سار الي الکوفه فيخرج منها قوم يقال لهم اليزيديه عليهم السلاح، فيقولون له: ارجع من حيث جئت، فلا حاجه لنا الي بني فاطمه، فيضع فيهم السيف حتي ياتي الي آخرهم، ثم يدخل الکوفه فيقتل بها کل منافق مرتاب، و يهدم قصورها و يقتل مقاتليها حتي يرضي الله عز و جل. يعني حضرت امام محمد باقر - عليه السلام - فرمود که: چون حضرت قائم - عليه السلام - قيام نمايد سير فرمايد تا به کوفه، پس بيرون آيند قومي که ايشان را يزيديه گويند، بر ايشان اسلحه باشد، يعني مسلح باشند، پس به آن حضرت گويند که: بازگرد به آنجائي که از آنجا آمده اي که ما



[ صفحه 300]



را حاجتي به بني فاطمه نيست، پس آن حضرت شمشير بر ايشان گذاشته همه را به قتل رساند، بعد از آن به کوفه درآيد و هر منافق مرتابي را بکشد، و قصرهاي کوفه را خراب کند، و جنگ کنندگان آن شهر را مقتول سازد، تا راضي شود خداي عز و جل. و از حديث ديگر مستفاد مي شود که پيش از ظهور آن حضرت - عليه السلام - کوفه معمور خواهد گرديد. و قال - رحمه الله تعالي - حدثنا محمد بن ابي عمير عن داود بن فرقد عن ابي عبد الله - عليه السلام - قال يعطي الله تعالي لکل واحد من اصحاب قائمنا قوه اربعين رجلا، و لا يبقي مومن الا صار قلبه اشد من زبر الحديد. يعني حضرت امام جعفر - عليه السلام - فرمود که: عطا خواهد نمود حضرت الله تعالي به هر يک از اصحاب قائم ما زور و قوت چهل مرد، و باقي نخواهد ماند مومني الا آنکه دلش سخت تر شود از آهن پاره ها. و قال - قدس الله روحه - حدثنا محمد بن ابي عمير عن هشام بن الحکم عن ابي عبد الله - عليه السلام - قال: اذا قام القائم - صلوات الله عليه - حکم بالعدل و ارتفع في ايامه الجور و امنت به السبل و اخرجت الارض برکاتها، و رد کل حق الي اهله، و لم يبق اهل دين حتي يظهروا الاسلام، ويعترفوا بالايمان، اما سمعت الله عز و جل يقول: و له اسلم من في السموات و الارض طوعا و کرها و اليه يرجعون، و حکم في الناس بحکم داود - عليه السلام - و حکم محمد - صلي الله عليه و آله - فحينئذ تظهر الارض کنوزها و تبدي برکاتها، فلا يجد الرجل منکم يومئذ موضعا لصدقته و لا لبره لشمول الغني جميع المومنين، ثم قال: ان دولتنا آخر الدول، و لم يبق



[ صفحه 301]



اهل بيت لهم دوله الا حکموا قبلنا، لئلا يقولوا اذا راوا سيرتنا: اذا ملکنا سرنا مثل سيره هولاء، و هو قول الله عز و جل: و العاقبه للمتقين. يعني: چون قيام نمايد حضرت قائم - صلوات الله عليه - به عدالت حکم کند، و مرتفع و برطرف شود در روزگار دولت او جور و ستم، و به سبب و برکت وجود آن حضرت راهها امن گردد، و زمين برکات خود را بيرون دهد، و آن حضرت رد نمايد هر حقي را به صاحب و اهل آن حق. و بعضي از فضلاي علما رد کل حق را به طريق مجهول ضبط کرده اند و برين تقدير در معني پر تفاوتي نخواهد بود. مجملا آن حضرت فرمود که اهل هر ديني اسلام اظهار کنند، و اعتراف به ايمان نمايند، و کسي بر ديني که غير اسلام باشد باقي نماند، آيا شنيده اي که حضرت الله تعالي مي فرمايد: و له اسلم من في السموات و الارض طوعا و کرها و اليه يرجعون، و حکم خواهد کرد در ميان مردمان به حکم داود - عليه السلام - و حکم محمد - صلي الله عليه و آله -، پس در آن هنگام ظاهر خواهد گردانيد زمين گنجهاي خود را، و پديد سازد برکات خود را، پس نيابد در آن روزگار مردي از شما موضع صدقه و نيکوئي خود را، يعني مستحق در عالم به هم نرسد، به سبب آنکه جميع مومنان توانگر باشند. بعد از آن،آن حضرت فرمود که: دولت ما آخرين دولتهاست، و باقي نماند اهل بيتي که ايشان رادولتي باشد الا آنکه حکم کنند پيش از ما، تا نگويند هر گاه که سيرت و روش ما راببينند که: هر گاه ملک و دولت يابيم ما



[ صفحه 302]



سلوک نمائيم مثل سيرت و سلوک ايشان، و قول حضرت حق تعالي مشير به دولت ماست که مي فرمايد: و العاقبه للمتقين. و قال: حدثنا عبد الله بن جبله عن علاء عن محمد بن مسلم عن ابي عبد الله - عليه السلام - قال: اذا قام القائم - عليه السلام - حکم بين الناس بحکم داود، لا يحتاج الي بينه، يلهمه الله تعالي ليحکم بعلمه، و يخبر کل قوم بما استبطنوه، و يعرف وليه من عدوه بالتوسم، قال الله عز و جل: ان في ذلک لايات للمتوسمين و انها لبسبيل مقيم يعني: حضرت امام جعفر - عليه السلام - فرمود که: چون حضرت قائم - عليه السلام - قيام نمايد، حکم خواهد کرد در ميان مردمان به حکم داود، و محتاج نخواهد بود به گواه، ملهم مي سازد حضرت الله تعالي آن جناب را، پس به علم خود حکم خواهد کرد و خبرخواهد داد هر قومي را به آنچه پنهان دارند آن را، و خواهد شناخت دوست خود را ازدشمن خود به فراست و مشعر به اين معني است آنکه حضرت الله تعالي فرموده است که: ان في ذلک لايات للمتوسمين و انها لبسبيل مقيم. و قال - نور الله مرقده - حدثنا صفوان بن يحيي عن القاسم بن الفضيل عن الفضيل بن يسار عن ابي عبد الله - عليه السلام - قال: اذا قام القائم - عليه السلام - ضرب فساطيط لمن يعلم الناس القرآن علي ما انزل الله تعالي، فاصعب ما يکون علي من حفظه، لانه يخالف في التاليف.



[ صفحه 303]



يعني فضيل بن يسار روايت کرد از حضرت امام جعفر - عليه السلام - که آن سرور فرمود که چون حضرت قائم - عليه السلام - قيام نمايد خيمه ها بزند، يعني بفرمايد که سرا پرده ها بر سر پاي کنند از براي کساني که تعليم دهند مردمان را قرآن، بر وجهي که فرو فرستاده است حضرت حق تعالي، پس دشوارتر خواهد بود قرآن بر کسي که حفظ کرده قرآن را از جهت آنکه آن قرآن دگرگون خواهد بود در تاليف. و قال - روح الله روحه - حدثنا محمد بن ابي عمير، عن حماد بن عثمان، عن الحلبي عن ابي عبد الله - عليه السلام - قال: اذا قام قائمنا اشرقت الارض بنوره و استغني العباد عن ضوءالشمس و ذهب الظلمه، و يعمر الرجل في ملکه حتي يولد له الف ذکر! لا يولد له فيها انثي! و تظهر الارض کنوزها حتي يراها الناس علي وجهها، و يطلب الرجل منکم من يصله بماله و ياخذ منه زکاته، فلا يجد احدا يقبل ذلک منه، استغني الناس بمارزقهم الله من فضله. يعني: چون قيام نمايد قائم ما روشن شود زمين از نور او، و مستغني شوند بندگان از ضيا و روشني آفتاب، و ظلمت و تاريکي برود و برطرف شود، و مرد عمر دراز يابد و معمرگردد در زمان پادشاهي آن حضرت تا به مرتبه اي که هزار فرزند مذکر از نطفه او به وجود آيد، که در ميان ايشان يک مونث نباشد! و ظاهر گرداند زمين گنجهاي خود را تا ببينند مردمان بر روي زمين آن گنجها را، و طلب کند مردي از شما کسي را که عطا و بخششي نمايد به او از مال خود، و بگيرد آن کس از اين مرد زکات او را، نيابد احدي را که قبول کند آن را از او، و بي نياز و مستغني باشند مردمان به سبب آنچه روزي کرده حضرت الله تعالي ايشان را از فضل خود.



[ صفحه 304]



و قال - عليه الرحمه و الغفران - حدثنا صفوان بن يحيي عن يعقوب ابن شعيب عن ابي عبد الله - عليه السلام - قال: اذا قام القائم - عليه السلام - بني في ظهر الکوفه مسجدا له الف باب و اتصلت بيوت اهل الکوفه بنهري کربلا. يعني هر گاه که قيام نمايد حضرت قائم - عليه السلام - در پشت کوفه مسجدي بنا کند که هزار در داشته باشد، و متصل شود خانه هاياهل کوفه به دو نهر کربلا. و السلام علي من اتبع الهدي.



[ صفحه 305]