درهمان کتالب از محمد بن يعقوب روايت کرده که محمد بن علي سمري بحضرت حجت عليه السلام فريضه نوشت و خواهش کفن نمود که ظاهر شود وفات او در چه وقت ميشود جواب بيرون آمد که تو در سال هشتاد و يک بان محتاج شوي و کفن پيش از مردن او بيک ماه رسيد و در همان وقت که فرموده بود وفات نمود- و ازعلي بن محمد سمري روايت کرده که بان حضرت نوشته از انواع علم او سوال کردم جواب بيرون آمد که علمنا ثلثه ماض و غابر و حادث اما الماضي فمضر و اما الغابر فموقوف و اما الحادث فقذف في القلوب و قر في الاسماع و هو افضل



[ صفحه 129]



علمنا و لا نبي بعد نبينا صلي الله عليه و آله و سلم يعني علوم ما سه قسم ميباشد گذشته و آينده و تازه اما گذشته پس آن باد که تفسير شده و اما آينده پس موقوف باشد و اما تازه پس آن باشد که در دلهاي ما واقع ميشود و در گوشهاي ما داخل ميگردد و اين قسم افضل از آن دو قسم ديگر باشد و پيغمبري بعد از پيغمبر ما صلي الله عليه و آله و سلم نخواهد بود مولف گويد که مراد از اين کلمات از قراري که از اخبار ديگر مستفاد ميشود اينست که يک قسم از علم ما آنست که از تفسير کتاب خدا و سنت دانسته ايم و قسم دوم آنست که فعلا حاصل نشده لکن اسبابي بما از خدا و رسول صلي الله عليه و آله و سلم رسيده مانند کتاب جفر که در اخبار وارد شده - و در کتاب مشکوه النيرين در باب مختصات امام ذکر کرده ايم و در فصل اول از باب دويم اين کتاب گذشت که حضرت صادق عليه السلام فرمودند که آن کتاب مشتمل بر علم منايا و بلايا و جميع ما کان و ما يکون تا روز قيامت پس ازآن تعبير بموقوف بجهه آن شده که موقوف بر مراجعه باشد در وقت حاجت يا آنکه وقوف آن امور موقوف برآن باشد که بدا که باجماع اماميه حق است در آنها واقع نگردد، چنانکه امير المومنين ع فرموده که آيه يمحو الله ما

ياش ء و يثبت و عنده ام الکتاب که دلالت بر وقوع بدا دارد اگر در کتاب خدا نبود هر آينه شما را خبر ميدادم از جميع ما کان و ما يکون الي يوم القيمه و از قسم سيم مراد الهام باشد که در دلهاي ايشان مي افتد و آواز ملائکه باشد که در گوشهاي ايشان داخل ميشود چنانکه واردشده که آواز ملائکه را ميشنويم و اينکه فرموده که بعد از پيغمبر ما (ص) پيغمبري نباشد بجهت آنست که سائل توهم آن نکند که اين بطريق نزول وحي ميباشد زيرا که چنين نيست بلکه فرق باشد چنانکه در مقام خود ذکر شده است.