شيخ صدوق (ره) در کمال الدين از ابو حمزه ثمالي روايت ميکند که امام زمين العابدين علي بن الحسين عليه السلام فرمود: آيه شريفه و اولوا الارحام بعضهم اولي ببعض في کتاب الله [1] يعني: خويشان انسان برخي بر برخي ديگر مقدم ميباشند درباره ما نازل گرديده و جعلها کلمه باقيه في عقبه [2] يعني: خداوند امامت را در نسل حسين عليه السلام تا روز قيامت برقرار داشته است و فرمود: قائم ما دو غيبت دارد که يکي از ديگري طولاني تر ميباشد. غيبت اول شش روز و شش ماه و شش سال است و غيبت دومي چندان طولاني مي گردد که اکثر آنها که بوي عقيده دارند منحرف ميگردند و جز کسانيکه يقين قوي و معرفت صحيح دارند و از آنچه بانها دستور داده ايم در خود ناراحتي و تنگي نمي بينند، و تسليم ما اهلبيت ميباشند، کسي بر اين عقيده ثابت نمي ماند. مولف: آنچه امام عليه السلام ميفرمايد غيبت اول شش روز و شش ماه و شش سال است شايد اشاره باختلاف احوال حضرت در طول غيبتش باشد که شش روز کسي جز افراد مخصوص بستگان آن حضرت از ولادتش اطلاع حاصل نکردند، سپس بعد از شش ماه ساير خواص هم مطلع شدند و بعد از شش سال موقع وفات پدر بزرگوارش بسياري از مردم پي بوجود آن سرور بردند.

[ صفحه 359]

يا اشاره باين است که بعد از نيل بمنصب امامت تا 6 روز کسي مطلع نگرديد و بعد از ششماه مردم دانستند که امام دوازدهم کيست، آنگاه پس از شش سال و خورده اي محرز و سفراي آن حضرت معلوم گرديد. بنظر من اينمطلب اشاره بزمان هاي مختلفه غيبت وي ميباشد که از نظر علم الهي قابل بداء است يعني ممکن است واقع نشود مويد اين مطلب روايتي است که کليني رضوان الله عليه از اصبغ بن نباته در حديثي طولاني که برخي از آن در باب هفتم گذشت از اميرالمومنين (ع) نقل کرده است. از جمله اينکه اصبغ گفت: يا اميرالمومنين حيرت مردم و غيبت مهدي (ع) چقدر طول ميکشد؟ فرمود: شش روز و ششماه و شش سال. اصبغ عرضکرد: يا اميرالمومنين اين مطلب شدني است؟ فرمود: بلي همچنانکه تاکنون خلق شده و تو اطلاع نداري. اي اصبغ اينان برگزيدگان اين امت هستند که با برگزيدگان نيکان اين عترت طاهره ميباشند. عرضکرد: يا اميرالمومنين بعد از آن چه خواهد شد؟ فرمود: آنگاه خدا آنچه خواهد ميکند چه ذات الهي را بداها و اراده ها و مقصودها و نهايت هاست... اينروايت بخوبي ميرساند که آنچه در غيبت امام زمان گفته شد: شش روز و ششماه و شش سال... قابل بداء است و ترديدي که در روايت است قرينه آن ميباشد. و الله يعلم. و نيز در کمال الدين از سعيد بن جبير از امام زين العابدين عليه السلام روايت کرده که آن حضرت فرمود: قائم ما ولادتش بر مردم پوشيده ميماند تا جائيکه ميگويند هنوز متولد نشده است [3] .

[ صفحه 360]

شيخ مفيد در کتاب مجالس از ابو خالد کالبي روايت نموده که گفت: امام علي بن الحسين بمن فرمود: اي ابو خالد فتنه هائي پديد خواهد آمد که مانند شب ظلماني تاريک باشد. کسي از آن فتنه ها نجات پيدا نميکند مگر آنانکه خداوند از آنها پيمان گرفته که در راه حقظ ايمان پيوسته ثابت بمانند آنها چراغهاي هدايت و چشمه هاي دانش ميباشند. پروردگار آنها را از هر فتنه و آشوب تاريک نجات خواهد داد. گويا صاحب الامر را ميبينم که بر بالاي نجف شما واقع در پشت کوفه با سيصد و اندي مرد برآمده، در حاليکه جبرئيل در سمت راست و ميکائيل در جانب چپ و اسرافيل در جلو او قرار دارند پرچم پيغمبر اکرم صلي الله عليه و آله را باهتزاز درآورده و آهنگ قومي نميکند جز اين که آنها را بديار عدم بفرستد [4] .

[ صفحه 361]

[1] سوره انفال آيه ي 74.

[2] زخرف 27.

[3] در صفحه 340و 346 از ابن ابي الحديد نقل شد که وي گفته است: اهل سنت عقيده دارند مهدي موعود هنوز متولد نشده است. اين يکي از علائم فکر دوربين ائمه طاهرين و اخبار غيبيه آن ذوات مقدسه عليهم السلام است، که حق کشي فرقه اي ا زمسلمين را پيشبيني کرده اند و قرنها قبل از آن خبر داده اند!.

[4] در روايات باب علائم ظهور از نظر خوانندگان خواهد گذشت که امام زمان (ع) نخست در مکه ظاهر مي شود و سپس با سيصد و سيزده نفر از يارانش بمدينه آمده و از آنجا به نجف و کوفه مي آيند و چون سپاهش بده هزار نفر رسيد قيام مي کند و خراسان و شام و قسطنطنيه و فلسطين و زنگبار و حجاز و يمن و ديگر نواحي جهان را چنانکه در خطبه ي معروف به بيان ذکر شده فتح مي کند و شرق و غرب عالم را در زير لواي اسلام در مي آورد. عليهذا آنها که عقيده بامام زمان شيرازي يا پيغمبر مازندراني جانشين او دارند تنها بقاضي نروند و اين گونه روايات را هم بخوانند و بيانديشند که آيا اين امام زمان آمده و رفته است؟.