و نيز شيخ صدوق در کمال الدين از محمد بن مسلم روايت مي کند که گفت: شنيدم امام جعفر صادق عليه السلام ميفرمود: براي قيام قائم علائمي است که خداوند براي اهل ايمان پديد مياورد. من عرضکردم: قربانت گردم آن علائم چيست؟ فرمود: اينست که خدا ميفرمايد و لنبلونکم يعني شما مومنين را قبل از آمدن قائم امتحان ميکنيم بشي ء من الخوف و الجوع و نقص من الاموال و الانفس و الثمرات و بشر الصابرين [1] بچيزي از ترس و گرسنگي و نقص اموال و جانها و ثمرات و بصابران مژده بده. فرمود: اين ترس از پادشاهان بني فلان در روزگار آخر آنهاست، و گرسنگي بواسطه بالا رفتن اسعار آنهاست، و نقص اموال، کسادي تجارتها و قلت فضل است و نقص جانها مرگهاي سريع است سکته و نقص ثمرات، کمي ثمرات حاصلي است که کشت ميکنند و مژده بصابران، مژده بتعجيل فرج است. سپس امام صادق عليه السلام بمحمد بن مسلم فرمود: اي محمد تاويل آيه شريفه اي که خداوند ميفرمايد: و ما يعلم تاويله الا لله و الراسخون في العلم [2] اينست.



[ صفحه 979]



اين روايت در غيبت نعماني هم بسند ديگر از محمد بن مسلم از آن حضرت روايت شده است. و هم در کمال الدين از ميمون لبان روايت ميکند که آن حضرت فرمود: پيش از قيام قائم پنج علامت خواهد بود: آمدن شخص يمني، و سفياني، و ندا کننده اي از آسمان، و فرو رفتگي در بيابان بيداء و قتل شخص پاکدلي. هم در آنکتاب روايت کرده که حضرت صادق عليه السلام فرمود: ميان قيام قائم و قتل شخص پاکدل بيش از پانزده شب فاصله نيست. در غيبت شيخ و ارشاد مفيد هم اين روايت آمده است. در کمال الدين از ميمون لبان روايت نموده که گفت: من با امام باقر عليه السلام در خيمه آن حضرت بودم. حضرت دامن خيمه را بالا زد و فرمود: روزي که دولت ما آشکار شود، از اين آفتاب روشنتر است. سپس فرمود: در آنروز صدائي از آسمان شنيده مي شود که ميگويد: فلاني پسر فلاني همان امام شماست و نام او را ذکر مي کند. آنگاه شيطان از زمين همان صدائي ميزند که در شب عقبه برسولخدا زد. نيز در آن کتاب بسند مزبور از معلي بن خنيس روايت نموده که حضرت صادق عليه السلام فرمود: آمدن سفياني حتمي است و خروج او در ماه رجب خواهد بود. هم در آن کتاب بسند مزبور از حرث بن مغيره از آن حضرت روايت کرده که فرمود: صداي آسماني که در ماه رمضان شنيده مي شود، در شب جمعه بيست و سوم ماه رمضان خواهد بود. همچنين در کمال الدين از زراره روايت نموده که حضرت صادق عليه السلام فرمود: موقع ظهور صدا زننده اي قائم را باسم نام ميبرد. عرضکردم: اين صدا براي افراد خاصي است يا عمومي است؟ قال عام يسمع کل قوم بلسانهم فرمود: عمومي است و هر ملتي بزبان خود آنرا ميشنوند. عرضکردم: با اينکه قائم را باسم صدا ميزنند ديگر چه کساني با او مخالفت مي کنند؟ فرمود: شيطان آنها را بحال خود نمي گذارد تا آنکه در اواخر همان شب صدائي ميزند و مردم را بشک مياندازد



[ صفحه 980]



مولف: ظاهرا بجاي شب در آخر همان روز باشد، چنانکه در اخبار آينده خواهد آمد. گويا اشتباه از کاتب باشد در بعضي نسخه ها اصلا آخر شب نيست.