بازگشت

درآمدن پرچمهاي سياه از خراسان


اين حادثه نيز، در منابع ديني به عنوان نشانه ظهور بيان شده و در مورد آن، رواياتي از معصومان (ع) رسيده است. مضمون اين روايات آن است که پيش از ظهور مهدي (ع) در منطقه خراسان (خراسان قديم: قسمتهاي زيادي از ايران، افغانستان، ترکمنستان، تاجيکستان و ازبکستان) انقلابي بر پا مي شود و مردم در حالي که پرچمهاي سياه را به اهتزاز در آورده اند، به حرکت در مي آيند). [1] .

ظاهراً، پديدار شدن اين نشانه در آستانه ظهور و يا اندکي پيش از آن است، به گونه اي که در زمان ظهور، آنان هستند، و حضرت مهدي (ع) آنان را به سوي خويش فرا مي خواند.

امام باقر مي فرمايد:

(تنزل الرايات السود التي تخرج من خراسان الي الکوفة، فاذا ظهر المهدي (ع) بعث اليه بالبيعة). [2] .

بيرقهاي سياهي از خراسان بيرون مي آيد و به جانب کوفه به حرکت در مي آيند. پس چون مهدي (ع) ظاهر شود، اينان وي را دعوت به بيعت مي کنند.

غير از روايت فوق روايات ديگري نيز وجود دارد که نشان مي دهد، خروج پرچمهاي سياه از خراسان قيامي است که در آينده و در آستان ظهور بر پا مي شود. در حقيقت، آن پرچمهاي سياه را ياران مهدي (ع) به همراه خواهند آورد). [3] .

برخي احتمال داده اند که منظور از خروج پرچمهاي سياه از خراسان، همان قيام ابومسلم خراساني در سال 140ه.ق. عليه حاکميت هزار ماهه بني اميه است [4] که به از هم گسستن حکومت بني اميه و روي کار آمدن بني عباس انجاميد.

مستند اينان، روايت زکّار از امام صادق (ع) و برخي قرائن و مؤيدات تاريخي است. در اين روايت، با اشاره به نام و مشخّصات ابومسلم خراساني، از وي به عنوان صاحب پرچمهاي سياه، ياد شده است . [5] .

ولي اين احتمال درست نيست، زيرا روايتِ زکّار، که مهم ترين مستند و دليل آن به شمار مي رود، از نظر سند ضعيف و غيرقابل اعتماد است. افزون بر اين، تطبيق اين نشانه بر شورش ابومسلم خراساني در پيش از يک قرن قبل از تولد مهدي (ع) و نشانه ظهور دانستن آن، بسيار بعيد است.

به نظر مي رسد تبيين حوادث و وقايع دوران بني اميه و بني عباس، در برخي روايات، به منظور هوشيار ساختن مسلمانان و آگاهي دادن به آنها نسبت به وظايف حساس خويش در آن دوران است نه تبيين علائم ظهور.

پيش گويي اين حوادث، به خاطر اهميّت فوق العاده آن براي مسلمانان آن زمان و نسلهاي آينده بود.

اين نکته نيز در خور توجه است که حاکمان بني عباس تلاش مي کردند، قدرت را از دست بني اميه بگيرند، از اين روي، (نفس زکيه) را مهدي معرفي مي کردند و از جانب ديگر سعي مي کردند شورش ابومسلم خراساني را در راستاي قيام مهدي (ع) و نشانه ظهور وي قلمداد کنند. بر اين اساس، همان گونه که پيش از اين هم يادآور شديم، بعيد نيست حاکمان بني عباس، به دلخواه خويش، در اين روايات دست برده باشند و آنها را با خود تطبيق کرده باشند.


پاورقي

[1] (ينابيع المودة)431؛ (بحارالأنوار)، ج 52: 217؛ (کتاب الغيبة)، شيخ طوسي 452.

[2] (همان مدرک)452.

[3] (ينابيع الموده)432، 433؛ (کشف الغمة)، ج 3: 262.

[4] (تاريخ غيبت کبري) 458.

[5] (کتاب الغيبة)، نعماني 251.