منظور از صيحه آسماني، ظاهراً صدايي است که درآستانه ظهور حضرت مهدي (ع) از آسمان شنيده مي شود [1] و همه مردم، آن را مي شنوند.

در روايات، تعبيرهاي (نداء) و (فزعه) و (صوت) نيز به کار رفته که ظاهر آنها نشان مي دهد که هر يک از آنها، نشانه جداگانه اي است که پيش از ظهور واقع مي شود [2] ، لکن به نظر مي رسد که اينها تعبيرهاي گوناگون از يک حادثه و يا دست کم، اشکال گوناگون يک حادثه باشند. مراد از همه آنها، همان بلند شدن صدايي در آسمان است، ولي به اعتبار اين که صداي عظيم بيدارباشي است که همه را متوجه خود مي کند و نيز موجب وحشت عمومي و ايجاد دلهره و اضطراب مي گردد، به آن صيحه، فزعه، صوت و ندا، که هر يک بيانگر ويژگيِ از آن حادثه اند، اطلاق شده است.

اين احتمال نيز وجود دارد که آنها سه رخداد جداي از هم باشند که در يک زمان رخ مي دهند، به اين گونه که ابتدا صدايي عظيم و هولناک به گوش جهانيان مي رسد که همه را متوجه خود مي کند (صيحه) و به دنبال آن، صداي مهيب و هولناکي شنيده مي شود که دلهاي مردم را به وحشت مي اندازد (فزعه) و آن گاه از آسمان صدايي شنيده مي شود که مردم را به سوي مهدي (ع) فرا مي خواند (نداء).

رواياتي که در مورد اين نشانه ها از طريق شيعه و سني رسيده فراوان هستند، بلکه متواتر. [3] .

امام باقر (ع) مي فرمايد:

(... ينادي مناد من السماء باسم القائم (ع) فيسمع من بالمشرق ومن المغرب، لايبقي راقد الاّ استيقظ ولاقائم الاّ قعدو لاقاعد الا قام علي رجليه فَزَعاً من ذلک الصوت، فرَحم الله من اعتبر بذلک الصوت فاجاب، فان الصوت الأول هو صوت جبرئيل الروح الأمين. ثم قال: يکون الصوت في شهر رمضان في ليلة جمعة، ليلة ثلاث وعشرين، فلاتشکوا في ذلک، واسمعوا واطيعوا.

وفي آخر النهار صوت ابليس ينادي اَلا ان فلاناً قتل مظلوماً ليشک الناس ويفتنهم ). [4] .

ندا کننده اي از آسمان، نام قائم را ندا مي کند. پس هر که در شرق و غرب است، آن را مي شنود. از وحشت اين صدا، خوابيده ها بيدار، ايستادگان نشسته و نشتگان بر دو پاي خويش مي ايستند. رحمت خدا بر کسي که از اين صدا عبرت گيرد و نداي وي را اجابت کند، زيرا صداي نخست، صداي جبرئيل روح الأمين است.

آن گاه، مي فرمايد: اين صدا، در شب جمعه بيست و سوم ماه رمضان خواهد بود. در اين هيچ شک نکنيد و بشنويد و فرمان بريد. در آخر روز، شيطان فرياد مي زند که (فلاني مظلومانه کشته شد) تا مردم را بفريبد و به شک اندازد.

يا امام صادق (ع) مي فرمايد:

(ينادي مناد من السماء اول النهار، يسمعه کل قوم بالسنتهم، اَلا ان الحق في عليّ وشيعته، ثم ينادي ابليس لعنه اللّه في آخر النّهار من الأرض، اَلا ان الحق في عثمان و شيعته، فعند ذلک يرتاب المبطلون) . [5] .

در ابتداي روز، گوينده اي در آسمان ندا مي دهد که آگاه باشيد که حق با علي و شيعيان اوست. پس از آن، در پايان روز، شيطان که لعنت خدا بر او باد، از روي زمين فرياد مي کند که حق با عثمان و پيروان اوست، پس در اين هنگام، باطل گرايان به شک مي افتند.

(اذا نادي مناد من السماء انّ الحق في آل محمد (ص) فعند ذلک يظهر المهدي علي افواه الناس ويشربون حبه، ولايکون لهم ذکر غيره ). [6] .

هرگاه گوينده اي از آسمان صدا بزند که حق با اولاد محمد (ص) است، در آن هنگام، ظهور مهدي (ع) به سر زبانها مي افتد، به گونه اي که غير از او، ياد نمي کنند.

افزون بر اينها، روايات ديگري نيز به همين مضمون [7] وجود دارد که از مجموع آنها چند نکته را مي توان استفاده کرد:

1. (صيحه)، از نشانه هاي حتمي ظهور شمرده شده است و شيخ طوسي، شيخ مفيد، صدوق، نعماني و... حتمي بودن آن اشاره کرده اند. [8] .

2. اين صدا از آسمان شنيده مي شود، به گونه اي که همه مردم روي کره زمين، در شرق و غرب، آن را مي شنوند و به خود مي آيند.

3. محتواي اين پيام آسماني، دعوت به حق و حمايت و بيعت با مهدي (ع) است، با تعبيرهاي: (ان الحق لعلّي وشيعته)، (ان الحق في آل محمد.).

4. همزمان با شنيده شدن اين صدا از آسمان و يا کمي پس از آن، در روي زمين نيز صدايي شنيده مي شود. ندا دهنده شيطان است که مردم را به گمراهي فرا مي خواند و تلاش مي کند با ايجاد ترديد در مردم، آنان را از حمايت مهدي (ع) و اجابت دعوت آسماني، باز دارند.

5. جبرئيل، مردم را به حق فرا مي خواند و شيطان و نيروهاي شيطاني و پيروان سفياني به باطل. ظاهر شدن اين نشانه، همزمان با خروج سفياني و صيحه آسماني است.

6. در برخي روايات، زمان آن، شب جمعه 23 ماه رمضان معين شده است. با توجه به اين که در روايات ديگري، خبر از ظهور حضرت در روز عاشورا، داده شده، مي توان نتيجه گرفت که واقع شدن نداي آسماني، در همان رمضان، پيش از محرم است که فاصله آن تا ظهور، 3 ماه و 17 روز بيشتر نخواهد بود. ناگفته نماند که تعيين وقت مشخص براي ظهور، باظاهر رواياتي که به روشني از تعيين هرگونه وقتي براي ظهور منع مي کند ناسازگار است.

افزون بر اين، اسناد بيشتر آنها ضعيف است، از اين روي بيشترين چيزي که مي توان گفت آن است که: صيحه و يانداي آسماني از نشانه هاي ظهور است.

اکنون بايد ديد که صيحه آسماني، طبيعي خواهد بود، يا غير طبيعي.

از ظاهر روايات، با توجه به ويژگيهايي که براي آن بيان شده، فهميده مي شود که تحقق آن، طبيعي نخواهد بود. خداوند، براي آن که شروع اين انقلاب جهاني را اعلان بکند و به همگان برساند که انقلابي بزرگ در حال شکل گيري است و حق بودن مهدي (عج) را بنماياند و به ياران و دوستان و علاقه مندان به چنين رستاخيزي خبر بدهد، تا به ياري وي بشتابند، صيحه آسماني را معجزه آسا به گوش همگان مي رساند. اشکال هم ندارد و با قانون معجزه هم هماهنگ است.