بازگشت

ينابيع الموده


نوشته: الحافظ سليمان بن ابراهيم بن القندوزي الحنفي.

تصحيح و تدقيق: دارالکتب العراقيه.

ناشر: بصيرتي، قم.

شمار صفحه ها: 527.

قندوزي، در سال 1220 ه. ق. ديده به جهان گشوده در بلخ، به فراگيري دانش پرداخت.براي ادامه تحصيل، به بخارا رفت. سپس به هند و افغانستان رفت و با بزرگان طريقت، همراه گشت و در سير و سلوک و تفقه در دين، به درجات عالي نائل آمد، آن گاه، به قندوز بازگشت. مدت زماني در آن جا اقامت گزيد و به نشر دانش و هدايت و ارشاد خلق همّت گماشت. از آن جا که شوق زيستن در جوار بيت اللّه الحرام را در سر داشت، در سال 1269 ه. ق روانه بيت اللّه شد. به قونيه که رسيد، سه سال و شش ماه، در آن جا ماند. کتابهاي شيخ محي الدين بن عربي حاتمي را از روي نسخه دست نوشته وي، يادداشت کرد. تا اين که از سوي سلطان وقت، به مسند مشيخه تکيه شيخ مراد بخاري مأمور شد و در آن جا به ارشاد مردم و نشر علم حديث و تفسير پرداخت و در سال 1294ه. ق. در قسطنطنيه ديده از جهان فرو بست . [1] .

از جمله آثاري که از وي به جاي مانده، کتاب: ينابيع الموده است.

اين اثر، بار اول و بار دوّم، در سال 1302ه.ق در استنابول، پس از گذشت هشت سال از فوت مؤلف، از سوي مهدي ملک التجار، در 527 صفحه، به چاپ رسيده است.

بار سوّم، در مشهد، به سال 1308 ه. ق. در دو جزء، در 455صفحه، به گونه سنگي، به تصحيح محمد شفيع اعتماد الدوله.

بار چهارم، در بمبئ، به سال 1311 ه. ق. به اهتمام شيخ علي محلاتي، در 448 صفحه، به گونه سنگي. در پايان اين چاپ، ترجمه مؤلف آمده است.

بار پنجم، در تهران، به سال 1312 ه. ق. با مفاتيح المحجة، در 614 صفحه. بار ششم، در بيروت، در سه جزء.

بار هفتم، در نجف اشرف، به سال 1384 ه. ق. با تصحيح، چاپخانه حيدريه.

آنچه در دست داريم، چاپ هشتم کتاب است.

مؤلف در اين کتاب، فضائل پيامبر(ص) و اهل بيت(ع) را با استناد به کتابهاي مورد اعتماد، مانند: صحاح ستّ و... در يک مقدمه و صدباب، گرد مي آورد.

از باب هفتاد و يک به بعد، مباحثي در باره غيبت امام زمان (عج)، با استفاده از کتابهاي گوناگون مطرح مي کند: از جمله:.

آياتي که براساس روايات اهل بيت، به حضرت مهدي (عج) تفسير شده، از کتاب: المحجة فيما نزل في القائم الحجة نقل مي کند.

رواياتي که بيانگر نشانه ها و شرطهاي برپايي رستاخيزند، از جواهر العقدين مي آورد.

درباره ويژگيهاي حضرت مهدي(عج) و اين که او از اهل بيت است و فرزند زهرا(س) رواياتي از کتابهاي اهل سنت مانند: کنوز الدقائق، مسامرة الاخيار، سنن ترمزي، مناقب لابن المغازلي الشافعي واسعاف الراغبين درباره حضرت مهدي(عج) نقل کرده است.

سخنان حضرت امير(ع) را درباره شأن و منزلت مهدي(عج) از نهج البلاغه مي آورد.

از پيامبر(ص) و ائمه(ع) درباره گرفتاريهاي اهل بيت، تا پيش از ظهور، رواياتي را مي آورد.

روايات بيانگر نام و شمار ائمه(ع) ظهور حضرت، دجّال و حديث: (بعدي اثنا عشر خليفه) را از کتاب فرائد السمطين، يادآور مي شود.

زمان ولادت حضرت، کرامات حضرت، ويژگيهاي، آنان که توفيق ديدار او را يافته اند، سخنان اهل اللّه، از اصحاب کشف و شهود، تفسير آيه شريفه: (يوم ندعوا کل اناس بامامهم) و... از موضوعاتي است که به آنها مي پردازد.

يکي از مستشرقان، ينابيع الموده را اين گونه معرفي مي کند:.

(ينابيع المودة وهي شمائل النبي(ص) وآل بيت فيها اقتباسات کثيرة من المصنفات القديمة ولذا لها فائدة کبري وهي مرغوبة في بلاد عجم...). [2] .

ينابيع الموده، سيره و سيرت پيامبر(ص) و اهل بيت را در بر دارد و در آن از کتابهاي زيادي از علماي پيشين استفاده شده و داراي فوائد بزرگ و بسياري است و در بلاد و سرزمين غير عرب رواج دارد.

اين اثر، نه تنها در مناطق شيعه نشين مورد توجه بوده و هست، بلکه در ديگر شهرهاي اسلامي نيز، از ارزش و اهميت شاياني برخوردار است.


پاورقي

[1] (ينابيع المودة)، سليمان بن ابراهيم القندوزي، مقدمه، بصيرتي، قم.

(الاعلام) زرکلي، ج 186:3.

[2] (همان مدرک)؛ ينابيع الموده)، مقدمه.