المحجة فيما نزل في القائم الحجة
نوشته: سيد هاشم بحراني.
تحقيق و تعليق: محمد منير ميلاني،.
شماره صفحه ها:284.
بحراني، فقيه، مفسر، محدث و صاحب نظر در رجال بوده است . [1] .
شيخ يوسف بحراني، درباره شخصيت او مي نويسد:.
(... کان السيد المذکور فاضلاً، محدثاً، جامعاً، متتبعاً للاخبار بمالم يسبق اليه سابق سوي شيخنا المجلسي(ره) وقد صنف کتباً عديدةً تشهد بشدة تتبعه واطلاعه...). [2] .
سيد بحراني، فاضل، محدث، جامع و پژوهشگر در اخبار بوده است. کسي در اين فن، جز مجلسي، بر او پيشي نگرفته. کتابهاي زيادي تصنيف کرده که گواه تتبع و آگاهي اوست.
گذشته از مرتبه بلند علمي، امور حسبيه را نيز بر عهده داشته است. در انجام فريضه امر به معروف و نهي از منکر و مبارزه با ستمگران و حاکمان ستم، هيچ گونه بيم و هراسي به خود راه نداده و عمر پر برکت خويش را در راه نشر علوم اهل بيت و خدمت به بندگان خدا به پايان برده است.
وي، در سال 1107 - 1108 در قريه نعيم درگذشت و در قريه توبلي، به خاک سپرده شد.
بحراني از بزرگاني چون: سيد عبدالعظيم بن سيد عباس استرآبادي، شيخ فخر الدين بن طريحي النجفي، صاحب مجمع البحرين، بهره جسته است . [3] .
از وي، نوشته هاي بسياري به جا مانده، از جمله: کتاب: المحجة فيما نزل في القائم الحجة.
موضوع مورد بحث، اين اثر، آيات قرآني است که در روايات، به حضرت مهدي تفسير و تأويل شده. اين آيات، به 120 عدد مي رسند که از سوره بقره آغاز و به سوره مبارکه عصر، پايان مي پذيرند مطالب کتاب، به صورت ترتيب سوره هاي قرآني تنظيم شده اند.
نويسنده، در مقدمه کتاب مي نويسد:.
(در اين کتاب، آياتي که در روايات معصومين(ع) به مهدي(عج) تفسير شده اند، آورده شده و روايات مربوط به ديگر ائمه(ع) را در تفسير برهان بايد جست.).
روايات مورد استناد در تفسير و تأويل آيات قرآن، از مصادر آنها نقل شده است.
محقق محترم، افزون بر آياتي که مؤلف گرد آوري کرده، با جست و جوي بسيار، به دوازده آيه از قرآن دست يافته که به گونه اي به امام عصر (عج) ارتباط دارند و آنها را به صورت استدراک در پايان کتاب، تحت عنوان: (مستدرک المحجه) آورده است.
وي، با تلاش فراوان و درخور تحسين، براي تصحيح کتاب به نسخه خطي موجود در کتابخانه آيت اللّه مرعشي، که به خط خوانا در زمان مؤلف و از روي نوشته او، نسخه برداري شده، تکيه کرده و کتاب را، اصلاح کرده است.
از جمله کارهاي ارزشمندمحقق، تطبيق احاديث، با مصادر اصلي آن و نماياندن موارد اختلاف، از نظر زيادي و نقص است.
برخي روايات، که سند مشخصي نداشته اند با جست و جو و تحقيق در منابع گوناگون، از مصادر ديگري آدرس داده است.
پاورقي
[1] (ريحانة الادب)، ميرزا محمد علي مُدرّس ج 233:1.
(المحجة فيما نزل في القائم الحجة، سيد هاشم بحراني، تحقيق و تعليق، محمد منير ميلاني، مقدمه.
[2] (ريحانة الادب)، ميرزا محمد علي مُدرّس ج 233:1.
[3] (ريحانة الادب)، ميرزا محمد علي مُدرّس ج 233:1.
(المحجة فيما نزل في القائم الحجة، سيد هاشم بحراني، تحقيق و تعليق، محمد منير ميلاني، مقدمه.