پرهيز از کلي گويي
يکي از رموز موفقيت در تعيين محتوا و ابلاغ پيام پرهيز از کلي گويي است. گيرايي محتوا، وابسته به دوري از پرداختن به کليات مبهم است.
برخي از نويسندگان يا گويندگان در پيام خود، براي تعريف خاطرات و يا داستانها از عباراتي مثل «يکي از شهرها، يکي از بزرگان،...» استفاده ميکنند. اين کار از اعتبار و شيريني کلام ميکاهد. پيام هر چه جزئيتر و مشخصتر باشد رساتر ميشود. راه حل اساسي براي پرهيز از کلي گويي و بالا بردن ضريب موفقيت در رسايي کلام، استفاده از فرمول خبرنگاران است (علي اقليدي نژاد - 1380) آنان براي آن که بتوانند يک واقعه را کاملاً پوشش دهند از اين فرمول بهره ميجويند:
1. که؟ (چه شخصي)؛
2. کجا؟ (چه مکاني)؛
3. کِي؟ (چه زماني)؛
4. چه؟ (موضوع)؛
5. چرا؟ (علت يابي)؛
6. چگونه؟ (چگونگي).
به هرحال ميتوان با استفاده از قالب بالا، پيام خويش را ضمن دور کردن از کلي گوييهاي رايج، جان بخشيد و علاقه مخاطبان را به ادامه ارتباط برانگيخت و محتوايي جامع و کامل را به مخاطب ارائه داد.
نکته قابل توجه اين است که براي معرفي حضرت مهدي(عج) به صورت خيلي جزئي از مشخصات حضرت سخن به ميان آمده است. اگر مبلغان به اين مشخصات به صورت جزئي ولي مستند و دقيق با ارائه مدرک اشاره کنند، بحث از جذابيت بالايي برخوردار ميگردد که در اين قسمت به ذکر يک روايت از رسول خدا(ص) و همچنين برخي از خصوصيات ظاهري حضرت بسنده ميکنيم:
عمران پسر حصين ميگويد: به رسول خدا(ص) گفتم: اين مرد (مهدي) را برايم توصيف کن و شمهاي از حالات او را بيان فرما. پيامبر(ص) فرمود:
او از فرزندان من است، اندامش چونان مردان بنياسرائيل سخت و ستبر است. به هنگام سختي و گرفتاري امت من قيام ميکند، رنگ چهرهاش به عربها شباهت دارد، قيافهاش چون مرد چهل ساله ميماند، صورتش چون پارهِ ماه ميدرخشد.... [1] .
و ذکر ويژگيهايي چون زيباروي، سفيد، گشاده روي، خوش بو، خوش قيافه و از نظر قامت: جواني متوسط، باريک اندام، بدني قوي و از نظر موي سر: موي سرخ، مجعد، کم چين، حتي از چگونگي فرق باز کردن امام هم در روايات سخن به ميان آمده است و صورت کم گوشت، يک خال در گونهِ راست، اثر سجده در پيشاني و بلند پيشاني و از نظر ابرو کشيده و کمان ابرو و نزديک به هم و چشم حضرت درشت، براق، سياه چشم و سرمه کشيده و بيني کشيده و باريک و دندانهاي با فاصله و درخشنده و ريشش پرپشت و کوتاه و گردن بلند و کشيده و سينه فراخ و... [2] .
نه تنها از ويژگيهاي شخصي حضرت اين همه جزئي سخن به ميان آمده است، بلکه برنامه ظهور امام و مسير حرکت و مسيرهاي توقف و تعداد ياران و مکان استقرار آنها و مسايل ديگر به طور کامل آمده است که امکان پرداختن به همه آنها نميباشد. استفاده از اين روايات براي جوانان فوق العاده جاذبه دارد و ضمناً وقتي جوانان ميبينند اين همه جزئي و دقيق دربارهِ امام زمانشان در روايات سخن به ميان آمده است، بر ضريب ايمان آنها افزوده ميشود و باور بيشتري نسبت به مباحث پيدا ميکنند.
پاورقي
[1] کمال الدين، ج 1، ص 315.
[2] ر. ک: فصلنامه تخصصي انتظار، شماره 5، چاپ دوم، ص 154 تا 194.