عبدالله بن معاويه بن عبدالله جعفر بن ابي طالب (وفات 130 ه: 748 م) با لقب ذوالجناحين [1] و کنيه ابومعاويه فردي سياسي و تا حدي اهل تسامح بود. وي در سال 127 ه در کوفه عليه عامل و فرماندار منصوب بني اميه قيام کرد و خيلي زود بر بسياري از شهرهاي ايران، مانند فارس، اصفهان و ري مسلط شد.

وي دعوت خود را به شيعه محدود نکرد و گروه زيادي از عباسيان از جمله سفاح و منصور به او پيوستند [2] و برخي از رجال خاندان ناراضي اموي مخفيانه به وي کمک مي کردند. [3] هنگامي که ابومسلم مرو را گرفت، عبدالله بن معاويه جنوب ايران را در دست خود داشت و با مروان بن محمد در فارس درگير بود. وي پس از مدتي به خراسان آمد و به ابومسلم پناهنده شد؛ ولي هنوز به ابومسلم نرسيده بود که در شهر هرات به دست عامل او، ابونصر مالک بن هيثم خزاعي، کشته شد. هم اکنون قبر او در هرات مي باشد. [4] .

وي به سال (130 ه: 748 م) در زندان ابومسلم به قتل رسيد. [5] پس از کشته شدن او از سوي بني اميه و بني عباس بر ضد او تبليغ بسياري شد و عقايد ناپسندي را به او نسبت دادند. [6] عده اي گفتند او زنده است، در کوه هاي اصفهان به سر مي برد، آن جا رزق مي خورد و روزي ظاهر خواهد شد. [7] فرقهِ جناحيه پيروان عبدالله بن معاويه قايل به مهدويت او بودند.

البته خود عبدالله بن معاويه هرگز چنين ادعايي نداشته است و اين اتهامي بود که گروه هاي سياسي براي اهداف خود به او زدند. البته اکنون کسي چنين ادعايي ندارد و در همان فضاي مبارزاتي عبدالله رونق داشت. به ويژه با توجه به آن که پس از سه سال - در سال 132 ه - بني عباس که قاتلان او بودند، به حکومت رسيدند و با نسبت دادن عقايد باطل به او توانستند بسياري از گروه هاي شورشي نوظهور را به او نسبت دهند، و آن ها را از ميان بردارند.