با اين بيان روشن شد که سنّت و قانونِ الهي بر جوامعِ بشري چنين مقرّر گشته که سرنوشت هر جامعه اي بسته به رويکرد و اراده ي آن جامعه باشد، بدين معنا که اراده ي جمعي مردم سببِ پديد آمدنِ زمينه ها و بسترهايي مي شود که اين زمينه ها فضاي متناسب با خود را به دنبال مي آورند و در نتيجه، سرنوشت جامعه به گونه اي رقم مي خورد که فضاي حاکم بر جامعه مقتضي آن است و از آن جا که لازمه ي هر قانوني، قابليّت تکرار آن است، بدين معني که هر گاه سبب محقق شود، اقتضاي قانون، آن است که مسبب و نتيجه نيز تحقّق يابد، در مي يابيم که اگر انسان هاي صالح و پاک سيرت به دنبالِ برقراري حکومت جهاني عدل گستري هستند که ريشه ي هر گونه ظلم و ستم را برکند و پرچم زيباي ولايت اللّه را در سراسر گيتي به اهتزاز درآورد، بايد در نخستين گام زمينه هاي اجتماعي لازم را فراهم سازند؛ چرا که آخرين پيشواي الهيِ انسان ها، به منظور هدايت مردم به سر منزل و کمال مطلوب، زمام چنين حکومتِ جهاني را به دست مي گيرد، و اين امر در صورتي امکان خواهد داشت که مردم آماده ي بهره گيري از اين هدايت الهي باشند، و در صورتي که چنين زمينه مساعدي در اجتماع وجود نداشته باشد و مردم در مقامِ پذيرشِ دستورهاي هدايت کننده ي آن امامِ همام نباشند، ظهور پيشواي آسماني و منجي امّت ها در ميان چنين مردمي، ثمري نخواهد داشت، همان طور که وجود حضرت علي (عليه السّلام) در ميانِ مردم زمان خود، بدون و جود زمينه ي مساعد براي بهره گيري از هدايت هاي آن حضرت، نتيجه اي به دنبال نداشت.

در برخي از روايات، با زبانِ خبر از آينده، به اين زمينه سازي اشاره شده است. از جمله ي آن ها حديثي است از رسول خدا (صلّي اللّهُ عليه وآله وسلّم) که در آن چنين آمده:

يَخرُجُ اُناسٌ مِن المشرق، فيُوَطؤ ون للمهدي يعني سلطانه [1] از مشرق زمين، مردماني خروج مي کنند و زمينه ساز حاکميّت مهدي موعود (عليه السّلام) مي گردند.

همان طور که ملاحظه مي شود، پيام آور خدا با اين بيان نوراني، در ضمنِ خبر از آينده، ظهور مهدي موعود (عليه السّلام) را مترتّب بر فراهم بودن زمينه هاي لازم جهت حکومت و سلطه ي آن حضرت بر کُره ي خاکي مي داند و اين در حالي است که هر انقلاب و حکومتي که براي هدفي معيّن برپا مي شود، در صورتي امکانِ پيروزي دارد که زمينه ي آن از هر جهت فراهم باشد و اوضاع به طور کامل آماده و مهيّا باشد.

يکي از عوامل و زمينه هاي مهم پيروزي، آن است که عموم ملّت، خواهان آن حکومت باشند و اراده ي جمعي ايشان بر تاءييد و پشتيباني آن قرار گرفته باشد، و از آن جا که حکومت حضرت مهدي (عليه السّلام) يک حکومت جهاني است، به تبع، مساعد بودنِ زمينه ي عمومي جهان را نيز مي طلبد.

در ادامه، به برخي از نشانه هاي فراهم آمدن اين زمينه، که در واقع مراحل مختلف ايجاد زمينه اجتماعي هستند، اشاره مي کنيم: