حضرت زهرا منتظِر و حضرت مهدي هم منتظَر و هم منتظِر است
الف) حضرت زهرا منتظِر است .
در اواخر خطبه فدکيه [1] حضرت زهرا (عليهاالسّلام) مي فرمايد:«وانتَظِر وا اِنّا منتظرون». [2] .
در تفاسير روايي ، اين آيه به ظهور حضرت مهدي (عجّل اللّه تعالي فرجه الشّريف)، تأويل شده است که به برخي از آنها اشاره مي شود. [3] .
- علي بن رئاب عن ابي عبدالله (عليه السّلام) انه قال في قول ا لله عزوجل: «يوم يأتي بعض آيات ربک لاينفع نفسا ايمانها لم تکن آمنت من قبل (او کسبت في ايمانها خيرا قل انتظروا اِنّا منتظرون)» [4] قال: الايات الائمه والايه المنتظره ، القائم (عليه السّلام). [5] .
امام صادق (عليه السّلام) پيرامون اين آيه « روزي که بعضي از آيات پروردگار تحقق مي پذيرد، ايمان آوردن افرادي که قبلاً ايمان نياورده اند يا در ايمانشان عمل نيکي انجام نداده اند، سودي به حالشان نخواهد داشت. بگو: انتظار بکشيد، ما هم انتظار مي کشيم.» فرمودند: آيات، ائمه (عليهم السلام) هستند و آيه اي که انتظار او کشيده مي شود، حضرت قائم (عليه السّلام) است.
- ابي بصير مي گويد: امام صادق (عليه السّلام) در تفسير همين آيه فرمودند: يعني خروج القائم المنتظر منا... [6] .
انتظار قيام حضرت قائم، که او منتظَر از ما اهل بيت هست.
پس شما و ما منتظِر منتظَر (حضرت مهدي، عليه السّلام) هستيم.
- محمد بن فضيل مي گويد: از امام رضا (عليه السّلام) سؤال کردم از انتظار فرج فقال: او ليس تعلم ان انتظار الفرج من الفرج؛ ثم قال: ان الله تبارک و
تعالي يقول: «وارتقبوا اني معکم رقيب». [7] .
حضرت فرمود: آيا نمي داني انتظار فرج از فرج است (جزو فرج است)؛ سپس فرمود: خداوند مي فرمايد: «انتظار بکشيد؛ من هم با شما منتظر هستم».
- تا آنجا آيه «فانتظروا اني معکم من المنتظرين» مربوط به حضرت مهدي (عليه السّلام) است که امام صادق (عليه السّلام) براي اثبات اينکه آيه سوم سوره بقره در مورد حضرت مهدي (عليه السّلام) است، به اين آيه تمسک مي کنند.
يحيي بن قاسم مي گويد: از امام صادق (عليه السّلام) در مورد آيه «الم ذلک الکتاب لاريب فيه هدي للمتقين الذين يؤ منون بالغيب» [8] سؤال کردم فقال : المتقون، شيعه عليٍّ والغيب هو الحجه القائم و شاهد ذلک قول الله عزوجل «و يقولون لولا انزل عليه آيه من ربه فقل انما الغيب لله فانتظروا اني معکم من المنتظرين». [9] و [10] .
حضرت فرمودند: مراد از متقين در آيه، شيعه حضرت علي (عليه السّلام) هستند و غيب حضرت قائم (عجّل اللّه تعالي فرجه الشّريف) است؛ شاهد بر اين مدعا گفتار خداوند است که مي فرمايد: «مي گويند: چرا معجزه اي از پروردگارش بر او نازل نمي شود! پس بگو: غيب تنها براي خدا (و به فرمان او) است؛ شما در انتظار باشيد؛ من هم با شما در انتظارم.
پس حضرت زهرا (عليها السلام) با تمسک به اين آيه، منتظرِ ظهور حضرت مهدي (عج) مي باشد.
اي اميد آخرين فاطمه
اي نگار دلنشين فاطمه
کي بگيري انتقام فاطمه
پرکني عالم زنام فاطمه
فاطمه آن علت کل وجود
منتظر باشد به آن روي کبود
کي ز رويش رنگ نيلي مي بري
کي زدلها داغ سيلي مي بري
آوري کي بهر آن مادر دوا
کي دهي بشکسته پهلو را شفا
مادرت غمديده و دل بيقرار
مي کشد بهر ظهورت انتظار
قد کمان جويد تو را آن مام پاک
گرچه جسم اطهرش غلتد بخاک
عالم هستي فداي خال تو
فاطمه در کوچه ها دنبال تو [11] .
ب) حضرت مهدي (عج) هم منتظَر است و هم منتظِر.
در ضمن بحث قبل، اين معنا روشن شد. اما رواياتي هم داريم که آن حضرت را به اين لقب معرفي کرده اند.
امام جواد (عليه السّلام) مي فرمايد: ان الامام بعدي ابني علي... والامام بعده ابنه الحسن... ثم سکت. فقلت له: يابن رسول الله! فمن الامام بعد الحسن؟
امام بعد از من، فرزندم علي (امام هادي«عليه السّلام») است و امام بعد از او، پسرش حسن (عليه السّلام) است؛ پس امام ساکت شد. عرض کرد: امام بعد از امام حسن عسکري (عليه السّلام) کيست؟
فبکي (عليه السّلام) بکاءً شديداً ثم قال اِنّ من بعد الحسن ابنه القائم بالحق المنتظَر.
امام به شدت گريست و فرمود: بعد از حسن، فرزند او قائم به حق که منتظَر است، مي باشد.
فقلت له: يا بن رسول الله: لم سمي القائم؟ قال: لانه يقوم بعد موت ذکره و ارتداد اکثر القائلين بامامته .
عرض کردم : چرا به او قائم گويند؟ فرمود: زيرا او بعد از آنکه يادش از بين مي رود و بيشتر قائلين به امامتش از اعتقاد خود باز مي گردند، قيام مي کند.
فقلت له: و لم سمّي المنتظَر؟ قال: لان له غيبه يکثر ايامها و يطول اَمَدَها؛ فينتظر خروجَه المخلصون... [12] .
عرض کردم : چرا به او منتظر گويند؟ فرمود: زيرا براي او غيبت طولانيي است؛ پس مؤ منين مخلص انتظار ظهورش را مي کشند.
البته کلمه «منتظر» را در اين روايت، مي شود بر وزن اسم فاعل (با کسره) هم خواند؛ اما به قرينه ذيل روايت (فينتظر...) حتماً بايد بر وزن اسم مفعول (با فتحه) خواند.
حضرت مهدي (عج) منتظِر است :
ابي بصير مي گويد: از امام باقر (عليه السّلام) شنيدم که مي فرمايد: في صاحب هذا الامر اربع سنن من اربعه انبياء: سنه من موسي و... و اما من موسي فخائف يترقب. [13] .
فرمود: در صاحب اين امر چهار روش از چهار پيامبر وجود دارد: روشي از موسي (عليه السلام) و... و روش او از موسي اين است که ترسانِ منتظِر است.
در دعا زمان غيبت مي خوانيم و امرک ينتظر، منتظر دستور تو است. [14] .
پاورقي
[1] بحارالانوار، ج 8، ص 109 به نقل ا ز احتجاج طبرسي، ط اسوه، ج 1، ص 253.
[2] انتظار بکشيد، ما هم ، انتظار مي کشيم - آيات به اين مضمون، متعدد است، از جمله، انعام، 158، يونس، 20 و 102 و هود، 122.
[3] ر.ک: به تفسير البرهان، ج 1، ص 564، ح 3، و ح 4، و ج 2، ص 181، ح 1، و ص 232، ح 4، و ح 5، و ص 205، و به تفسير عياشي، ج 2، ص 128، ح 50، و ص 159، ح 62 - و به کمال الدين، ج 2، باب 55.
[4] انعام، 158.
[5] تفسير البرهان، ج 1، ص 564، ح 3.
[6] همان، ح 4.
[7] تفسير البرهان، ج 2، ص 232، ح 4.
[8] بقره، 3 - 1 - الم - آن کتابي که شک در آن راه ندارد، و مايه هدايت پرهيزکاران است، آنها، کساني هستند که، به غيب ايمان مي آورند.
[9] يونس، 20.
[10] تفسير البرهان، ج 2، ص 181، ح 1.
[11] نغمه هاي فاطميه، ص 17.
[12] کمال الدين، ج 2، باب 36، ح 3؛ ر.ک: به غيبت نعماني، ص 41، ذيل آيه و رابطوا اي رابطوا امامکم المنتظَر و ر.ک: به روزگار رهايي، ج 1، ص 98 و 109 و 276 و 327 و 500.
[13] کمال الدين، ج 1، باب 32، ح 6 ، و ح 11.
[14] مفاتيح الجنان، دعا در غيبت امام زمان (عج).