بازگشت

شيخ محيي الدين ابن عربي


محمّد بن علي بن محمّد ابوبکر حاتمي طائي اندلسي (معروف به محيي الدين ابن عربي) فيلسوف، متصوف و متکلم اهل سنّت است که در مرسيه در اندلس متولد شد و در دمشق استقرار پيدا کرد و در سال 638 هجري وفات يافت. او، کتاب هاي زيادي مانند الفتوحات المکيّه، محاضرة الأبرار فصوص الحکم، التجليات الالهية، ديوان شعر و... دارد.

او، از حضرت مهدي (عج) نام برده و حضرتش را مدح کرده است:



ألا إنّ ختم الأولياء شهيد

و عينُ إمام العالمين فقيد [1] .



هو السيّد المهدي من آل احمد

هو الصارُم الهنديّ حين يبيدُ



هو الشمس يجلو کلَ غم و ظلمةٍ

هو الوابل الوسمي حين يجود



هلا! که خاتم أوليا، زنده و ناظر است.

او، چشم امام عالميان (يعني پيامبر اکرم) است که در ميان مردم نيست او است سيّد ما، مهدي از آل احمد

او است شمشير برّان (هندي) هنگامي که فاني مي سازد (کافران را)

او، آفتابي است که هر تاريکي و غمي را مي زدايد.

او است باران اوّل و بعد از پاييز، هنگامي که به سخاوت مي بارد، زمين را سر سبز مي سازد.

آن چه در اين شعر، شايسته تامّل و سزاوار تدبّر است، اين است که ابن عربي، در سطر اول اين قصيده اقرار مي کند که حضرت بقية الله (عج)، حاضر و ناظر است.

جالب تر اين که ايشان، اين چند بيت شعر را پس از جملاتي گويا و زيبا، درباره ي حضرت مهدي، عجّل الله فرجه، آورده است که چنين است:

(... إن لله خليفة يخرج و قد امتلات الأرض جوراً و ظملاً فيملأوها قسطا» و عدلاً. و لو يبق من الدنيا إلّا يوم واحد لطوّل الله ذالک اليوم حتّي يلي هذا الخليفة من عترة رسول الله من وُلد فاطمة يواطي ء اسمُه اسمَ رسول الله)

ايشان، چند بيت ديگر، نيز درباره ي حضرت مهدي سروده است که سزاوار طرح و تامل است:



إذا دار الزمان علي حُروفٍ

ببسم الله فالمهديُ قاما



و يخرج بالحطيم عقيب صَوم

ألا فاقرأه من عندي السلاما



هرگاه زمان، گردش لازم و خاص خود را انجام داد

به نام خدا، حضرت مهدي قيام خواهد کرد

و از کنار حطيم (که ميان حجر الأسود و دَرِ خانه کعبه است) خروج خواهد کرد، پس از دوره اي از روزه (يا إمساک و اختفا و سکوت) هلا! سلام مرا به آن حضرت برسان. [2] .

جالب توجّه اين که در اين دو بيت، محيي الدين بن عربي، از دو لفظ گويا و قابل تدبّر، براي امام زمان (عج) استفاده کرده است و آن دو لفظ «قام» و «يخرج» است. ايشان، در آن دو بيت نگفته است: «يولد»، بلکه گفته است: «خارج مي شود و قيام مي کند.»

بنابر اين، حضرت مهدي عجل الله تعالي فرجه، متولّد شده است و زنده مي باشد و زماني، از حالت اختفا و قعود، خارج مي شود و قيام مي کند. اين حقيقت، هنگامي که بدانيم، قصيده اي در توسّل به دوازده امام دارد که در آخر آن نام حضرت حجت آمده است، بهتر آشکار مي شود.


پاورقي

[1] الفتوحات المکيّة، ج 3، ص 327 - 328.

[2] ينابيع المودة: 416.