بازگشت

مهدويت در اسلام


شخصيت اسلامي مهدي، به معني درست هدايت شده يا هدايت شده از سوي خداوند (اين واژه ريشه عربي دارد و وجه مجهول فعل هَدي به معني هدايت کردن است)، اشتراکات زيادي با تجربه ي مسيحايي يهودي - مسيحي سابق دارد. انتظار پيامبري معاد شناختي از سوي خداوند در آخر زمان، در تاريخ اسلام به اندازه ي تاريخ اديان نظير آن، نقش مهمي داشته است. اما به عنوان يک پديده ي کلي اسلامي، عقايد مربوط به مهدي را نمي توان صرفاً به لحاظ معادشناختي به طور کامل درک کرد و مقايسه با مسيحاباوري يهود يا مفهوم مربوط به بازگشت مجدد عيسي مسيح در مسيحيت، پيچيدگي آن را در بافت اسلامي حل نمي کند. ضمناً نبايد آن را غيرمتعارف و متعلق به يک فرقه و صرفاً بازتاب ديدگاههاي افراطي دانست. اميدهاي مسيحايي بخشي از روند نخستين جامعه اسلامي در شکل دهي خود بود و در تقسيم مسلمانان به دو شاخه بزرگ رقيب، نقش داشت. از آن خود کردن مجموعه اسطوره هاي مسيحايي توسط اسلام نقش مهمي را در محيطهاي مختلف فرهنگي، ايدئولوژيکي ايفا نموده، به عنوان عاملي بنيادي در جنبشهاي اصلاح طلبانه و احياگر، حوزه هاي علميه، و تعاليم فلسفي عمل کرده است.