از مقابر معلوم و مقام‌هاي مشهور در نجف اشرف مقام هود و صالح مي‌باشد که در اوايل وادي السلام قرار دارد.

کسي که از باب طوسي وارد وادي السلام مي‌شود، چند قدمي که پيش مي‌رود گنبد سبز زيبايي را در سمت راست راه خود مي‌بيند که بر طاق آن نوشته شده: «مقام هود و صالح».

اولين سايباني که بر فراز قبور مطهر هود و صالح ساخته شد، به فرمان سيد بحرالعلوم (متوفاي 1212 ه.ق) بود؛ چنان‌که نخستين ضريح چوبي نيز توسط ايشان تهيه و نصب گرديد. [1] آن‌گاه يکي از افراد خيّر گنبد آن را با کاشي تزيين نمود.

به سال 1333 ه.ق هنگامي که نيروهاي انگليسي به مدت 40 روز نجف اشرف را محاصره کردند، قبور مطهر هود و صالح را همانند بسياري از اماکن مقدسه ويران کردند و سنگ ارزشمندي را که در آن با خط کوفي «مقام هود و صالح» حک شده بود، به غارت بردند و آن‌جا را به تلّي از سنگ و آجر مبدّل ساختند.

گفته مي‌شود که مقام هود و صالح قبلاً در قسمت ديگري از وادي السلام اشتهار داشت، ولي سيد بحرالعلوم اين‌جا را به عنوان «مقام هود و صالح» اعلام کرد و دستور داد گنبد و بارگاهي بر فراز آن ساخته شود [2] و توليت آن را با «محمدعلي قسام» جد اعلاي تيرهِ «آل قسام» قرار داد و برخي از زمين‌هاي زراعتي ناحيهِ «کفل» را براي آن‌جا وقف نمود. [3] .

پس از رفع محاصره، بناي فعلي به سال 1337 ه.ق در همان نقطه‌اي که سيد بحرالعلوم تعيين کرده بود، بنياد گرديد.

در ضمن وصاياي اميرمؤ‌منان (ع) آمده است:

فَادفِنُوني في هذَا الظهرِ في قَبرِ اخَوَيّ هُودٍ وَصالِح.

مرا در همين پشت - نجف - در قبر دو برادرم هود و صالح دفن کنيد. [4] .

آن‌چه مسلّم است اين است که مولاي متقيان در کنار قبر آدم و نوح (ع) دفن شده است. چنان‌که امام صادق (ع) به آن تصريح فرموده [5] و زيارتنامهِ مخصوصي براي آن‌ها در حرم اميرمؤ‌منان (ع) بيان فرموده [6] و براي هر يک از آن‌ها دو رکعت نماز زيارت مقرر فرموده است. [7] .

در طول قرون و اعصار سه قبر در داخل ضريح مقدس اميرمؤ‌منان (ع) جدا از يکديگر ظاهر و مشخص بوده، چنان‌که ابن بطوطه و برخي ديگر از جهانگردان آن را مشاهده نموده‌اند. [8] .

روي اين بيان، آن‌چه در وصيّت مولاي متقيان «هود و صالح» به جاي «آدم و نوح» آمده، احتمالاً از باب تقيه و به منظور اخفاي محل قبر مي‌باشد.

در روايات مربوط به خروج سفياني نيز از مقام هود (ع) نامي به ميان آمده است:

سفياني يک سپاه 130000 نفري به سوي کوفه گسيل مي‌دارد، در «رَوحا» و «فارُق» فرود مي‌آيند، سپس 60000 از آن‌ها حرکت کرده، در نخيله، در محل قبر هود (ع) فرود مي‌آيند و در روز عيد تهاجم خود را آغاز مي‌کنند. [9] .

و در نقلي ديگر تعداد آن‌ها 80000 نفر آمده است. [10] .