دندان
أفلج الثنايا؛ [1] .
گشاده ثنايا.
مفلج الأسنان؛ [2] .
گشاده دندان.
بأسنانه تفليج؛ [3] .
ميان دندان هايش فاصله است.
أفرق الثنايا؛ [4] .
گشاده ثنايا.
أبلج الثنايا؛ [5] .
گشاده ثنايا.
براق الثنايا؛ [6] .
ثناياي درخشنده.
از اين عبارات، دو نکته به دست مي آيد:
1) دندان هاي پيشين حضرت، از هم فاصله دارند. «الفلج في الأسنان: تباعد ما بين الثنايا والرباعيات. و أمّا الفرق فسعة ما بين الثنيتين خاصة. [7] «الثنايا» جمع ثنيّة، کقضيّة - و هي من الأسنان أربع في مقدم الفم: ثنتان من فوق و ثنتان من تحت؛ [8] يعني، اختلاف معناي «افلج» و «افرق» در اين است که «افلج»، يعني هم دندان هاي ثنايا با هم فاصله دارند و هم دندان هاي رباعي، امّا «افرق»، يعني فقط دندان هاي ثنايا با هم فاصله دارند.
«فلج» را ابن قتيبه، «صفرة في الأسنان» [9] معنا کرده که اگر به معناي زردي يا سياهي باشد، مخالف براق بودن است که بعد مي آيد و اگر به معناي صفر و خالي بودن باشد، يعني ميان دندان ها، خالي است، مطابق معنا و درست است.
تعبير «مفلج الأسنان» در مورد پيامبرصلي الله عليه وآله هم وارد شده است. [10] .
«ابلج» نيز چنان که در بحث ابرو گذشت، به معناي تباعد و عدم مقارنت است و باز معناي دور بودن دندان ها از هم را مي رساند.
2- دندان هاي حضرت عليه السلام، براق و درخشنده است. عبارت «برّاق الثنايا»، لمعان را مي رساند.
لازم به ذکر است که بعضي، «أسنانه کالمنشار» را از اوصاف امام عليه السلام دانسته اند، [11] ولي صحيح نيست و اين مشخّصه، متعلق به فردي از ذرّيه ي جعفر طيار است، چنان که در روايات به آن تصريح شده است. [12] .
پاورقي
[1] الغيبة، نعماني، ص 214 م، ص 306.
[2] الغيبة، طوسي، ص 273 (ملاقات).
[3] کمال الدين، ج 2، ص 475 (ملاقات).
[4] کشف الغمة، ج 2، ص 470 (از اربعون ابي نعيم).
[5] شرح نهج البلاغة، ج 1، ص 282 (از قاضي القضات).
[6] الملاحم والفتن، ص 73 (از نعيم).
[7] العين، ج 6، ص 127.
[8] العطر الوردي، ص 47 (نقل از الإمام المهدي عند أهل السنة، ص 503).
[9] غريب الحديث، (نقل از شرح نهج البلاغة، ج 19، ص 130).
[10] معاني الأخبار، ص 80.
[11] النجم الثاقب، ص 101؛ روزگار رهايي، ج 1، ص 122؛ مهدي، آخرين سفير انقلاب، ص 120.
[12] الغيبة، نعماني، ص 245 (م: ص 350).