بازگشت

ابوالحسين محمد بن علي شجاعي کاتب


راوي و ناسخ غيبت نعماني است که اين کتاب را بر مصنف خوانده بود. لذا ديگران [1] اين کتاب را در نزد وي مي خواندند و نجاشي شاهد اين امر در مشهد عتيقه بوده است. اين کتاب و ساير کتاب هاي وي، بنابر وصيت فرزند او، ابوعبدالله حسين بن محمد شجاعي، در اختيار نجاشي قرار گرفت. نسخه قرائت شده غيبت نعماني، در نزد نجاشي بوده است. [2] .

از اين عبارت، ارتباط ويژه نجاشي با فرزند اين راوي استفاده مي شود. به هر حال نجاشي، زاده 372 [3] علي القاعده در سنين کودکي - در هنگامي که هنوز صلاحيت شرکت در مجلس درس حديث را نداشته - محمد بن علي شجاعي را ديده است. [4] بنابراين مي توان وي را، لااقل زنده در حدود سال 380 دانست. وفات وي نيز در همين حدود يا اندکي متأخرتر به نظر مي آيد.

باري در آغاز غيبت نعماني، اين کتاب به روايت ابوالحسين محمد بن علي بجلي کاتب نقل شده و در ادامه آمده است: ابوعبدالله محمد بن ابراهيم نعماني در حلب، آن را براي وي حديث کرده است. [5] .

به نظر مي رسد اين راوي، همان راوي مشهور نعماني بوده و گويا «البجلي» در اين جا مصحف «الشجاعي» است.

باري در مقدمه غيبت نعماني آمده که به جز ابوالحسين محمد بن علي شجاعي کاتب، کسي را نيافتم که از نعماني روايت کند؛ [6] ولي راقم سطور با جست و جوي گسترده در کتاب هاي رجال و حديث، نام راويان ديگري از نعماني را به دست آورده است.


پاورقي

[1] رجال نجاشي، ص 383 / 1043.

[2] ر.ک: مجله نور علم، سال اول، شماره 11 و 12، مقاله ابوالعباس نجاشي و عصر وي.

[3] شبيه اين امر، در ترجمه هارون بن موسي تلعکبري (م 385) در رجال نجاشي، ص 439 / 1184 آمده است. نيز ر.ک: ص 377 / 1028.

[4] غيبت نعماني، ص 18، گفتني است که اين متن در نسخه رضويه نيامده است.

[5] غيبت نعماني (مقدمه)، ص 15.

[6] درباره دعاي سرّ، ر.ک: مصباح المتهجد، صص 95، 235، 244 و نيز بلد امين، صص 28 و 64.