‌دوران غيبت امام معصوم، دوران آماده نبودن شرايط سياسي و اجتماعي جامعه‌ي اسلامي براي پذيرش وجود علني و آشکار امام معصوم است.

شيعه، در طي دوران حضور امامان معصوم که بالغ بر ده نسل پي در پي و حدود دو قرن و نيم با پيکاري خستگي‌ناپذير، خط خلافت غير راستين خلفاي سه گانه و بني اميه و بني عباس را زير سؤ‌ال برده بود، و براي امامت اهل بيت معصوم پيامبر اسلام دلائل عقلي و نقلي به جامعه اسلامي عرضه مي‌کرد به تدريج براي خود شيعيان در درجهِ اوّل و سپس براي ديگران انديشه‌ي سياسي ويژه‌اي حول محور امامت راستين وامامت همه جانبه‌ي اميرمؤ‌منان و يازده فرزندش، عليهم‌السّلام، شکل گرفت و به تدريج در باور شيعيان تثبيت گرديد.