خلاصه فصل قرآن و آينده بشريت
روشن بودن آينده بشريت، بر اساس قانون مندي حرکت جوامع است و با توجّه به هدف دار بودن آفرينشِ انسان، اختيار و کمال جوييِ او؛ و فطري بودن دين حق؛ و تجسّم دين کامل در اسلام؛ بطلان پذيري باطل و تمام جلوه هاي آن - به رغم تمام جذابيت هاي کاذب و دروغين آن، - و هدايت هاي مستمرّ الهي براي بشريّت بشريّت بايد در انتظار روزي باشد که با اختيار و آگاهي به آن برسد.
اصلِ «هدايت» و «وصايت» با توجّه به تحوّلات اجتماعي، مستلزم غيبتي است هر چند طولاني؛ اما براي تربيت انسان ها و جوامع بشري - که فقط با تجربيات عيني و حسّي زندگي راه را از چاه تشخيص مي دهند - بسيار ضروري است.
خداي متعال با رحمت فراگير خود، همه را مورد لطف خود قرار داده، و زمين را با گوهرهاي گران بهايش، شاهد روزهاي تجلّي ذات حق، در صحنه جهاني و براي تمام بشريت قرار خواهد داد.
پس غيبت کبري و طولاني را بايد با چنين رويکردي قرآني مورد مطالعه قرار داده، و زمينه سازي هاي مستقيم و غير مستقيم آياتِ الهي را نبايد ناديده انگاشت. و از ديد علمي نيز بايد آيات مربوط به اين احاديث را مطرح و بررسي کرده، بازتاب اجتماعي و فرهنگي آن را مورد بررسي قرار دهيم. در اين صورت است که روشن مي شود مسلمين و جامعه شيعي و اهل بيت پيامبر (ع)، با چه زمينه هايي به عصر غيبت کبري منتقل شده اند. [1] .
پاورقي
[1] براي تحقيق و پژوهش در اين زمينه ر.ک: معجم احاديث الامام المهدي، ج 5. در آن جا مي توان آيات و روايات مربوطه را، با چنين روي کردي مورد مطالعه قرار داد و به نکات بسيار ظريف و مهمّي دست يافت.