بسيار منطقي است که سؤال شود از اين عنوان ذکر شده براي بحث چه منظوري داريد؟

آيا تاريخ يک فرد يا يک جامعه يا مجموعه اي از پديده هاي از پيش تعيين شده مد نظر است؟

يا اين که تاريخ تمام پديده هاي اجتماعي و انساني در عصر غيبت کبري مورد بحث قرار خواهد گرفت؟

پر واضح است که اين عنوان در مجموعه ي عناوين ويژه ي تاريخ اسلام مطرح مي شود. بنابراين، بايد به مقطعي و دوره اي از تاريخ اسلام ناظر باشد، و نه به تمام پديده هاي اجتماعي و انساني در اين دوران.

ولي از آن جايي که دوران غيبت کبري امام مهدي (عج) مطرح مي باشد و امام مهدي (عج)، امام تمام بشريت است و نه فقط مسلمين يا شيعيان و در اين دوران، مقدمات ظهور او به عنوان مصلحي جهاني فراهم مي گردد، و رسالت بررسي تاريخ اين دوران منهاي در نظر گرفتن نهايت اين دوران و اهداف مطرح شده براي امامت او - که امام جن و انس است - امکان پذير نيست، بنابراين، چه بسا لازم باشد که تاريخ جهان اسلام بلکه جهان بشريت در اين دوران مورد مطالعه و دقت قرار گيرد، تا سير تحولات اجتماعي و سياسي و فرهنگي - که به سمت فراهم شدن شرايط جهاني براي ظهور مصلح جهاني جهت مي يابد، با توجه به هدف مندي و قانون مند بودن حرکت جهان و بشريت در اين جهان - مورد دقت قرار گيرد، و مقدار تطابق پيش بيني هاي وحياني براي آينده ي بشريت با حرکت ارادي بشر و قانون مند بودن اين حرکت روشن گردد. و از بحث هاي تحليلي تاريخ به ويژه تاريخ دوران غيبت بتوانيم با هدف گيري هاي قرآني براي بحث هاي تاريخي، هم سو شويم و از اين بحث هاي تحليلي براي رسيدن به اهداف والاي تاريخ شناسي و تاريخ نگري بهره مند گرديم.

بنابراين، جا دارد براي کساني که در بحث هاي تخصصي تاريخ وارد نشده اند، اهداف و رسالت کلان بحث هاي تاريخي را روشن نماييم تا اين که در چنين بحث هايي، بي راهه نرويم و حداکثر استفاده را از تحليل و نقد در بحث هاي تاريخي داشته باشيم.

نتيجه ي اين مسير چنين خواهد بود:

1 - تبيين و تعيين موضع بحث به طور دقيق.

2 - ترسيم اهداف و انگيزه هاي بحث درباره تاريخ عصر غيبت کبري .

3 - تبيين قلمروهاي بحث در تاريخ اين عصر.

چهارمين بحث مقدماتي براي اين سلسله بحث ها بايد پرداختن به ضرورت بحث از تاريخ دوران غيبت کبري در قلمروهاي ياد شده باشد؛ زيرا دلايل نياز به اين مباحث، چراغ ما براي تعيين برد و افق بحث هاي اين مجموعه خواهد بود، چون به اندازه ي نياز فعلي و آينده ي خود بايد حرکت کنيم.

پنجمين بحث مقدماتي در اين مجموعه مشکلات و چالش هاي موجود در زمينه ي بحث هاي تاريخي دوران غيبت کبري مي باشد. و آخرين بحث مقدماتي بايد تعيين سرفصل هاي مناسب در هر يک از قلمروهاي تعيين شده براي بحث هاي تاريخي دوران غيبت کبري باشد.